Nasreddin Hoca

Vikisöz, özgür söz dizini
Nasreddin Hoca
Doğum tarihi 1208
Doğum yeri Nasrettinhoca
Ölüm tarihi 1284
Ölüm yeri Akşehir
Vikipedi maddesi
Vikiveri öğesi
Wikisource
Wikisource
VikiKaynak'ta bu konu ile ilgili metin bulunmaktadır:

Ziya Gökalp'e göre Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı deyimler:

  • Acemi bülbül bu kadar öter.
  • Allah taksimi mi, kul taksimi mi?
  • Ben o kadar ince eleyip sık dokuyamam.
  • Bindiği dalı kesmek.
  • Buyurun kürküm!
  • Çömlek hesabı.
  • Doğduğuna inanırsın da öldüğüne neden inanmazsın.
  • El bizi alışverişte görsün.
  • Eşeğin sözüne inanıyorsun da benim sözüme inanmıyorsun.
  • Evdeki kilimi bozup heybe yapacaktım.
  • Geç yiğidim geç!
  • İmam osurursa, cemaat altına sıçar.
  • İnce eleyip sık dokumak.
  • İpe un sermek.
  • Kavga bizim yorganın üzerine imiş.
  • Mavi boncuk kimdedir?
  • Onu ne sen sor ne de ben söyleyeyim!
  • Orada fincana katırlarını ürkütmezsen hiçbir tehlike yoktur.
  • Parayı veren düdüğü çalar.
  • Şuna değmiş, buna değmemiş.
  • Tavşanın suyunun suyu.
  • Yorgan gitti, kavga bitti.

Ziya Gökalp'e göre Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı ikinci derecede deyimler:

  • Ağızlarda söylene söylene Eyyup adı ip olur.
  • Al abdestini, getir papucumu!
  • Ben sağ iken şuradan geçerdim.
  • Benim karıya söyle! Daha ileriye gideyim mi?
  • Burada helvayı adama döve döve yediriyorlar.
  • Eğer bizim evde yağla pirinç olsaydı! Size şu tasla çorba çıkaracaktım.
  • İşi olur, Ulu Mecid'e gelir der. (Yazık sana! Oğlun kadar da olamadın.)
  • İyi buldunuz, sahibi ölmüş eşeği!
  • Karla ekmek yemesini ben icat ettim, amma! Ben de beğenmedim.
  • Keşke hırsız işe yarayacak bir şey bulsun da elinden almak kolaydır.
  • Öküz öğretmemiş olsa! Buzağı, bu haşarılığı ne bilsin!
  • Para vermem fakat dostumsun, "vade" ne kadar istersen vereyim.
  • Sarı aşı yiyen girsin gerdeğe.
  • Sol ayağımın abdesti yoktur.
  • Şu günlerde Ay alıp sattığım yoktur.
  • Ya biz, ya bu ev göç etmedik mi?

Nail Tan'a göre Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı atasözleri:

  • Al abdestini, ver pabucumu.
  • Allah dağına göre kış verir.
  • Allah taksimi.
  • Ayağını sıcak tut, başını serin / Gönlünü ferah tut, düşünme derin derin.
  • Bindiği dalı kesmek.
  • Buyurun cenaze namazına.
  • Çömlek hesabına bakmak.
  • Dağ yürümezse abdal yürür.
  • Damdan düşen, damdan düşenin halini bilir.
  • Doğduğuna inanır, öldüğüne inanmaz.
  • Dostlar alışverişte görsün.
  • El elin eşeğini türkü çağırarak arar.
  • Elin ağzı torba değil ki büzesin.
  • Fincana katırlarını ürkütmek.
  • Geç yiğidim, geç.
  • Görüp göreceğin rahmet bu.
  • İnce eleyip sık dokumak.
  • İpe un sermek.
  • İşi sağlama bağlamak.
  • Kahve dövücünün (odun kesicinin) hınk deyicisi olmak.
  • Kazın ayağı öyle değil.
  • Kız oğlan kız.
  • Koyduğu yerde otlamak.
  • Kör dövüşü.
  • Kuşa benzemek.
  • Mavi boncuk dağıtmak.

Nail Tan'a göre Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı deyimler:

  • Ölme eşeğim ölme (yaz gelecek, yonca bitecek).
  • Parayı veren düdüğü çalar;
  • Sermayeyi kediye yüklemek.
  • Tabanları kaldırmak.
  • Tavşanın suyunun suyu.
  • Üzümünü ye de bağını sorma.
  • Ya hiç sopa yemedin ya da sayı saymasını bilmiyorsun.
  • Ye kürküm ye.
  • Yok devenin başı.
  • Yorgan gitti, kavga bitti.

Nail Tan'a göre Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı atasözü ya da deyim olmayan diğer sözler:

  • Sahibi ölmüş eşeği kurt yer.
  • Şuna değmiş, buna değmemiş.
  • Sen de haklısın.
  • Ya tutarsa?
  • Testi kırıldıktan sonra dayağın faydası olmaz.
  • Evlilik, gündüzleri çifte hırlama, geceleri çifte horlamadır.
  • Bir şeyin zıddı bilinip anlaşılmazsa, kendisi hiç bilinip anlaşılmaz.
  • Bilenler bilmeyenlere anlatsın.
  • Ben senin gençliğini de bilirim.
  • Biraz da biz ölelim.
  • Un var, şeker var, yağ var, neden helva yapıp yemiyorsun?
  • Benden beş karış öte.
  • Her gün bayram olsa.
  • Acemi bülbül bu kadar öter.
  • İnsan evlenince her şeyin altı üstüne gelir.
  • Tarifesi bendedir.
  • Bana görünme de kime görünürsen görün.
  • Çiftçi padişahtan büyüktür.
  • Kurdun kuyruğu koparsa seyret tozu dumanı.
  • Gözü açılmadık sığırcık yavrusu.

Naile Hacızade'ye göre Azerbaycan'daki Nasreddin Hoca fıkraları kaynaklı deyimler:

  • Belesen ki ağzına daş basıblar.
  • Belke oradan da yolum oyana düşdü.
  • Bilenler bilmeyenlere desin.
  • Bir şey bilmeseler kaçmazlar.
  • Kazan doğdu.
  • Kaz bir ayaklıdır.
  • Katırın kefi istediyi yere gedir.
  • Dişi fil meselesi.
  • Işığa gelirler.
  • Yohsa işinin düzeldiyini görüb gülürsen?
  • Men boyda aksakalın sözüne inanmırsan, eşeğin sözüne inanırsan.
  • Mindıyıni saymır.
  • Mıhdakı dananı döyür.
  • Mollanın atının kimi her adımda durur.
  • On ile ya eşek öler, ya Teymürleng ya da men.
  • Sen içerden, men bayırdan.
  • Senin sözüne inanım, yohsa horozun kuyruğuna?
  • Harda olsa buraya gelecek.

Kaynakça[değiştir]

  • Sakaoğlu, Saim; Alptekin, Ali Berat (2014), Nasreddin Hoca (2 bas.), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ISBN 9789751629654