Türkçe atasözleri/O: Revizyonlar arasındaki fark

Vikisöz, özgür söz dizini
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
39. satır: 39. satır:
* '''Osmanlı değilsek de (bile), Osmanlı pabucu çevirmişliğimiz vardır.''' Usül, görenek, edeb-erkan görmüşlüğümüz vardır anlamında bir deyim. (Zühre Gülsoy (Kastamonu-Küre, 1335’li (1919))’dan nakleden Yaşar Gülsoy'dan naklen Said Dağdaş, 23.11.2008)!
* '''Osmanlı değilsek de (bile), Osmanlı pabucu çevirmişliğimiz vardır.''' Usül, görenek, edeb-erkan görmüşlüğümüz vardır anlamında bir deyim. (Zühre Gülsoy (Kastamonu-Küre, 1335’li (1919))’dan nakleden Yaşar Gülsoy'dan naklen Said Dağdaş, 23.11.2008)!
* Osmanlının ayağı üzengide gerek.{{VS|Osmanlının ayağı üzengide gerek}}
* Osmanlının ayağı üzengide gerek.{{VS|Osmanlının ayağı üzengide gerek}}
* '''Osmanlı’yla dost olma! Karıya sır verme!..''' (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). ''“Devlet adamından dost olmaz! İt derisinden post olmaz!”'' (Tokat-Çamdere köyünden 1966’lı Ziyaeddin Al’dan naklen Said Dağdaş, 08.11.2012) atasözü ile benzer anlamda… ''“Zemherinin hoşluğuna, Osmanlı’nın dostluğuna erilmez!„'' (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, 5.1.2003, (Dağdaş ve ark., 2006)) atasözü ile de benzer anlamda.
* Osuranın burnuna sıçmalı ki koku ala.{{VS|Osuranın burnuna sıçmalı ki koku ala}}
* Osuranın burnuna sıçmalı ki koku ala.{{VS|Osuranın burnuna sıçmalı ki koku ala}}
* Osurukla boya boyanmaz.{{VS|Osurukla boya boyanmaz}}
* Osurukla boya boyanmaz.{{VS|Osurukla boya boyanmaz}}

05.43, 7 Mart 2013 tarihindeki hâli

Türkiye‎
  • Ocağın yedisine, güvenme başkasına, ille de eşinin erkek kardeşine (güvenme)!.. (Zemheri ruvasa, numyendobi shvasa, ille de solis zmasa). (1985’li, Borçka-Camili (Macaheli), Sinem Gökdemir’den naklen Said Dağdaş, 24 Mayıs 2006). “Para koynuna, karı (hanım) kayınına...” (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş) atasözü ile benzer anlamda (Dağdaş ve ark., 2006)...
  • Ocaktır aşı pişiren, karıdır adamı şişiren (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, 11.1982)!
  • Od yok ocak yok.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oduncunun gözü omçada ,.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oduncunun gözü ormanda.Vikisözlük'e bağlantı
  • Odun çatar kül almaz, inek sağar yağ almaz (F. Dağdaş, Mayıs 1980)! Işini tertipli yapmayan kişi hakkında kullanılır.
  • Oğlan babadan öğrenir koyun yüzmeyi, kız anadan öğrenir sofra düzmeyi… (Çankırı-Ilgaz-Aşağıdere köyünden 1930'lu İlyas İyigüngör'den nakleden oğlu 1965’li Harun İyigüngör'den naklen Said Dağdaş, 3.11.2011).
  • Oğlan babasından öğrenir yazı yazmayı, kız anasından öğrenir sokak gezmeyi..
  • Oğlan oyuna gitti, kız koyuna gitti (F. Dağdaş, 2.3.2003)! Yaşlanan ve yalnız kalan kişilerin halini anlatmak için kullanılır.
  • Oğlumun hasta oluşuna yanmam, huyunun değiştiğine yanarım! Önem vermemde, öncelik değişebilir anlamında (Kızılcahamam’lı 1981’li B. Yaman’dan naklen C. Yaman, Ulus-Bartın, 31.07.2007)...
  • Oğluna kız arayacağına, kızına yer ara (Fatmana Dağdaş,Dodurgalar-Denizli ): Önemli olan kızına iyi bir yuva kurmaktır.
  • Oldu olacak, kırıldı nacak! Seri gelmiş başa gelecek!.. Başa gelen musibetlerin fazlalığı vurgulanmaktadır (F. Dağdaş).
  • Oğlum sen doğru dur, eğri belâsını bulur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olacakla öleceğe çare bulunmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olacakla öleceğe çare yoktur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olan dört bağlar, olmayan dert bağlar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olgaç oğlak bokundan betli olur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olmaz olmaz deme,olmaz olmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş.Vikisözlük'e bağlantı
  • Olursan kazık olma, tokmak ol.Vikisözlük'e bağlantı
  • On beşindeki kız, ya erde gerek ya yerde.Vikisözlük'e bağlantı
  • On ceviz alsan ikisi çürük çıkar.Vikisözlük'e bağlantı
  • On gün tavuk gibi yaşayacağına, bir gün horoz gibi yaşa! (Burdur-Yeşilova-Çaltepe’li (Gebirem köyü) 1950’li Bayram Ali Kaya’dan naklen Said Dağdaş, 25.08.2012). Bir günlük beylik, beyliktir! (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş) ve Kürt atasözleri başlığı altında verilen "Bir günün boğası olayım, yüz günün ineği olmayayım! (Bıra cwangê rokê bım, ne çêleka sed roji bım.)" atasözü de, http://tr.wikiquote.org/wiki/K%C3%BCrt_atas%C3%B6zleri benzer manada kullanıldığı düşünülen bir atasözüdür (Said Dağdaş).
  • On para on arslanın ağzında.Vikisözlük'e bağlantı
  • Onmadık hacıyı deve üstünde yılan sokar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Onmadık yılın yağmuru harman vakti yağar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Orman olur da domuz olmaz mı?.Vikisözlük'e bağlantı
  • Orospu tövbe tutmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Orospuya surat gerek.Vikisözlük'e bağlantı
  • Osmanlı, fısıltıyı sevmez! (Kırıkkale-Delice’li Hamid Erdal’dan naklen 1962'li Said Dağdaş, 14.02.2012). Toplulukta fısıltı ile ya da gizlice konuşmak Osmanlı adabına aykırıdır anlamında bir atasözü...
  • Ortak atın beli sakat olur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Ortak gemisi yürümüş, elti gemisi yürümemiş.Vikisözlük'e bağlantı
  • Ortaklık öküzden başka buzağı yeğdir.Vikisözlük'e bağlantı
  • Osmanlı değilsek de (bile), Osmanlı pabucu çevirmişliğimiz vardır. Usül, görenek, edeb-erkan görmüşlüğümüz vardır anlamında bir deyim. (Zühre Gülsoy (Kastamonu-Küre, 1335’li (1919))’dan nakleden Yaşar Gülsoy'dan naklen Said Dağdaş, 23.11.2008)!
  • Osmanlının ayağı üzengide gerek.Vikisözlük'e bağlantı
  • Osmanlı’yla dost olma! Karıya sır verme!.. (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). “Devlet adamından dost olmaz! İt derisinden post olmaz!” (Tokat-Çamdere köyünden 1966’lı Ziyaeddin Al’dan naklen Said Dağdaş, 08.11.2012) atasözü ile benzer anlamda… “Zemherinin hoşluğuna, Osmanlı’nın dostluğuna erilmez!„ (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, 5.1.2003, (Dağdaş ve ark., 2006)) atasözü ile de benzer anlamda.
  • Osuranın burnuna sıçmalı ki koku ala.Vikisözlük'e bağlantı
  • Osurukla boya boyanmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Ot kökü üstünde biter.Vikisözlük'e bağlantı
  • Otu çek, köküne bak.Vikisözlük'e bağlantı
  • Otu çek köküne bak.Vikisözlük'e bağlantı
  • Otuz iki dişten çıkan, otuz iki mahalleye yayılır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oynamasını bilmeyen kız; yerim dar demiş; yerini genişletmişler ; gerim.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oynaşına inanan avrat, ersiz kalır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan anası kapı arkası, kız anası minder kabası.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan atadan öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyi.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan dayıya, kız halaya çeker.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan dayıya,kız halaya çeker.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan doğur, kız doğur; hamurunu sen yoğur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan doğuran övünsün, kız doğuran dövünsün.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan doğurdum, oydu beni; kız doğurdum, soydu beni.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan olsun deli olsun, ekmek olsun kuru olsun.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oğlan evi dilenci, kız evi yalancı!.. Vikisözlük'e bağlantı Antalyalı Ayşe Çark'dan nakleden M. Ali Şener'den naklen Said Dağdaş, 3.3.2011. Kız isterken çok ısrarlı olunmasının doğal olduğu ifade edilmektedir.
  • Oğlanınki oğul balı, kızınki bahçe gülü.Vikisözlük'e bağlantı
  • Oduncunun gözü omcada (bağ kütüğü) dilencinin gözü çömcede (tahta kepçe).
  • Oğlan dayıya, kız halaya çeker.
  • Oğlanınki oğul bağı, kızınki bahçe gülü.
  • Okumayı sevmeyene dokuz hoca az.20 Eylul 2010
  • Olacakla öleceğe çare yoktur.
  • Olanın, olmayana borcu vardır (Akdağmadeni’nden Osman Nuri Ulus’a atfen Gıyaseddin Kaya’dan nakleden Hasan Gölcük'den naklen Said Dağdaş, 3.1.2011. Not: Yozgat – Akdağmadeni yöresine ait olduğu söylenen bu atasözü, varlıklı olanların ihtiyaç içinde bulunanlara mallarından infak etmesi gerektiğini hatırlatır. 31 Aralık 2010 tarihinde Cuma hutbesinde aktarılmıştır.)!
  • Olmayalım keser gibi hep bana hep bana, olalım testere gibi bir sana bir bana. {Bencil olmayalım. Beraber olalım, ikimizin de faydasına olsun. Cengiz Özdemir, 26 Nisan 2008 Antalya}
  • Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz.
  • Onbeşindeki kız ya erdedir, ya yerde.
  • Ortak atın beli kırık olur.
  • Otu çek köküne bak.
  • Oynayamayan gelin yerim dar dermiş
  • Oğlan yer oyuna gider, çoban yer koyuna gider.
  • Orantına (orantene) göre pişir aşını, kocana göre bağla başını!.. (Kadın sohbetten ayrılmak istemiş. Diğerleri ise sohbet bitene kadar kalmasını talep etmişler. Kadın ise ayrılması gerektiğini bu atasözü ile özetlemiş. 1955 doğumlu ve Denizlili Perihan Hanımdan nakleden 1955 doğumlu Dodurgalı Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 26.07.2009.). “Kocana göre bağla başını, harcına göre pişir aşını!..” (Elveda Rumeli dizisinde Bedia Hanım'dan genç evli kadınlara yapılan nasihat.) atasözü ile benzer anlamda.
  • Orospunun torbası, viraneyi görene kadar (Şahistan Demirci, 1934’lü, Erzurum-Olur’lu,, 31.08.2003)!: Sözünde durmayan, yemininin hükmü olmayan zayıf şahsiyetleri tanımlamada kullanılır. Yandaki atasözü; evleneceği kadına içki içmeyi bırakacağını söyleyip evlendikten sonra bırakmayan, hanımına eziyet etmeye devam eden birini tanımlarken kullanıldı.
  • Ot diye buturak bitmiş, o da bile gıtırak gitmiş… (Mersin-Erdemli’li, 1929’lu Mustafa Koç’dan nakleden 1976’lı oğlu Mahmud Koç’dan naklen Said Dağdaş, 7.5.2012). Not: Gıtırak (kıtırak) kelimesi az, kıt anlamında kullanılmıştır.
  • Otu çek, köküne bak! (1975’li, Malatya-Konak’lı İlhami Turan’dan naklen Said Dağdaş, 7.8.2005). Toplum içindeki değerine, soyuna, sopuna bak. Sonra karar ver anlamında. “O kim ki?.. Otu çek, köküne bak!” (Cemal Basri Gökşen-1961’li, Maraş-Andırın, 31.07.2003). "Soy ara, köpek eniği ara!" atasözü ile benzer anlamda... Otu çeker, köküne bakarlar...