Türkçe atasözleri/Ç: Revizyonlar arasındaki fark

Vikisöz, özgür söz dizini
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
38. satır: 38. satır:
* '''Çingene (Cingen) çalar! Kürt oynar!''' (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş).
* '''Çingene (Cingen) çalar! Kürt oynar!''' (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş).
* Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez.{{VS|Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez}}
* Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez.{{VS|Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez}}
* '''Çingene kız, hatun olmaz!''' (Mardin’li, 1971’li Fatih Yıldız’dan naklen Said Dağdaş, 30.1.2006). ''“Kız kareçi, hatun olmaz!”'' (Fatih Yıldız, 1971’li, Mardin’li) atasözü ile benzer anlamda (Dağdaş ve ark., 2006)...
* Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış.{{VS|Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış}}
* Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış.{{VS|Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış}}
* Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar.{{VS|Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar}}
* Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar.{{VS|Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar}}

10.50, 25 Şubat 2013 tarihindeki hâli

Türkiye‎
  • Çabalama ile çarık yırtılır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yere görünme! (Resul Tosun'dan naklen Said Dağdaş ). Davetsiz, istenmediğin yere gitme. “Millet oyunu azalttığı partilere hükümet çağrısı yapmamıştır. Atalar ne güzel söylemişler: “Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yere görünme!”, (Dağdaş ve ark., 2006).
  • Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çalıda gül bitmez,cahile söz yetmez.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çalışan, kazanır! (Zirvedekiler (TRT 1) Programında, Mimar Sinan Bey’den naklen Said Dağdaş, 18.11.2012).
  • Çalışan demir pas tutmaz.
  • İşleyen demir, ışıldar! (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). Çalışmayı öven ve öğütleyen bir atasözüdür. Çalışmanın bilhassa sağlıklı kalmak için de vazgeçilmez olduğunu hatırlatır. “Çalışan demir, pas tutmaz!” atasözünün benzer sürümü.
  • İşleyen demir, pas tutmaz! (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). Çalışmayı öven ve öğütleyen bir atasözüdür. Çalışmanın bilhassa sağlıklı kalmak için de vazgeçilmez olduğunu hatırlatır. “Çalışan demir, pas tutmaz!” atasözünün benzer sürümü.
  • Çalışanın yatanda hakkı vardır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çalışmak ibadetin yarısıdır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çallı kızı bizim değil emme (ama), namusu bizim! (Dodurgalı Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş).
  • Çam ağacından ağıl olmaz, el çocuğundan oğul olmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çam dalından ağıl olmaz! El oğlundan oğul olmaz! (Dodurgalı Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). Yaylada, ağıl yapımında çam dalını kullanmak elverişli değildir. Bunun yerine çoğunlukla ardıç dalı kullanılır. Hayatın bu uygulamasından örnek verilerek hazırlanan bir atasözüdür. "Çam ağacı" yerine de, "Çam dalı" ifadesinin kullanımı yerindedir. Ağıl yapımında “dal” kullanılır. Ağacın kendisi değil…
  • Çam sakızı, çoban armağanı... (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş).
  • Çanakta balın olsun, Yemen'den arı gelir.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çarık çarıkla, sarık sarıkla.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çarşı iti ev beklemez.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çatal kazık yere batmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çatal kazık, yere gitmez! (Antalya’lı, 70 yaşındaki M. Emin Tıraş’dan naklen Said Dağdaş, 23.07.2008). Mutabakat sağlanamayan işten verim alınmaz.
  • Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yere görünme.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çağrılmayan yere çörekçi ile börekçi gider.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çarşı itiyle ava gidilmez! (1961’li, Andırın’lı Cemal Basri Gökşen’den naklen Said Dağdaş, 31.07.2003). Sağlam iş; erbabıyla, her yönü ile güvenilir kişi ile yapılır.
  • Çay sıra gidip yol sıra gelme! “Verilen işi noksan yapma, unutma!” anlamında bir deyim. "İşte bunlar böyle... Bir iş veriyoruz. Unutuyorlar. Çay sıra gidip yol sıra geliyorlar..." (Çankırı-Ilgaz-Aşağıdere köyünden 1930'lu İlyas İyigüngör'den nakleden oğlu 1965’li Harun İyigüngör'den naklen Said Dağdaş, 3.11.2011).
  • Çaydan geçip çipildende boğulma!(Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş)! İşin zor tarafını hallettikten sonra daha kolay aşamasında beceriksizlik gösterme anlamında.
  • Cayi kecmeden hop deme! ("Dereyi geçmeden paçaları sıvama!" anlamında (Bakü’lü Ebilov Ümid Maksudoğlu’ndan nakleden Burdur’lu Hüseyin Yılmaz'dan naklen Denizlili Said Dağdaş, 2 Ekim 2012).
  • Çekişmeden pekişilmez.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çengi ölüsü çalgı ile kalkar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çeyrek ekmeğin bismillası (besmelesi) olmaz! (Kızılcahamam-İğneci köyünden Hüseyin Danyıldız’dan nakleden 1979’lu, Bartın-Ulus’lu Celil Yaman’dan naklen Said Dağdaş, 18.01.2011)! Genellikle kızgınlık anında, külhanbeyi tarzı kullanılan bir atasözüdür. "Hallederiz! Besmele bile çekmeye değmez, anında gereğini yaparız!" anlamında.
  • Çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane gelecek yıl çıkmış.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane gelecek yıl çıkmış… (Mersin-Erdemli’li, 1929’lu Mustafa Koç’dan nakleden 1976’lı oğlu Mahmud Koç’dan naklen Said Dağdaş, 7.5.2012).
  • Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hak.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çingene ciğer pişirir, yemeden karnın şişirir.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çingene çadırında musandıra ne arar?.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çingene (Cingen) çalar! Kürt oynar! (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş).
  • Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çingene kız, hatun olmaz! (Mardin’li, 1971’li Fatih Yıldız’dan naklen Said Dağdaş, 30.1.2006). “Kız kareçi, hatun olmaz!” (Fatih Yıldız, 1971’li, Mardin’li) atasözü ile benzer anlamda (Dağdaş ve ark., 2006)...
  • Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çirkefe taş atma,üzerine sıçrar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çivi çiviyi söker.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çivi çıkar ama yeri kalır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çiğnemeden yutulmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çoban armağanı çam sakızı.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çobanın Allah’ı olmaz! ( Yukarı Dodurga Kasabasından 1336'lı Arif Deniz'den naklen Said Dağdaş, 1981). Çobanlık mesleğini yapanlardan bazılarının çevreye, hayvanlara, ormana karşı çok acımasız olabileceğini belirtmek için kendisi hem çoban ve hem de pehlivan olan Arif Deniz’den aktarılmıştır.
  • Çobansız koyunu kurt kapar.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çobanın gönlü olursa tekeden yağ çıkarır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çocuğun yediği helal, giydiği haramdır! Hızla büyüyen çocukların giyimleri de hızla değiştirilir. Harcanan para artar. Haram kazancın bereketi olmadığı gibi çocuk giyimindeki masrafların da haram olmasa bile masrafları artırdığı ima edilmektedir (Gülay Balta’dan nakleden Celil Yaman'dan naklen Said Dağdaş, 7.1.2011).
  • Çocuk düşe kalka büyür.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çocuk seversen beşikte, koca seversen döşekte.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çocuktan al haberi.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çocuğa iş buyur! Ardından kendin git! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş).
  • Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çocuğun yediği helal, giydiği haram.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok açılma, soğuk alırsın.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok ağlayıp gözden mi olayım? Çok yanayım ciğerden mi olayım?.. (Ankara-Ayaş’lı Yücel Özder’den naklen Said Dağdaş, 8.11.2012, Tokat)."Ağlayak da gözden mi olak?" atasözü ile benzer anlamda... Üzülmek de bir yere kadar! Kendi sağlığına zarar vermemeli...
  • Çok bilen çok yanılır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok el, ya yağmaya ya yolmaya.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok gezen ayağa bok bulaşır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok gezen pabuç, b.k kaldırır! (Kalecik'li, 1971'li İlhan Arslan'dan naklen Said Dağdaş, 12.04.2011)! "Gezen pabuç, b.k kaldırır! (Pamukkale Ekspres'inde görevli bir kondüktörden naklen Said Dağdaş, 1984 (?))! atasözünün vurgulu sürümü...
  • Çok gezen çok bilir.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok incelme, koparsın.Vikisözlük'e bağlantı
  • Cox isteyen azdan da olar! "Çok isteyen azdan da olur!"(Bakü’lü Ebilov Ümid Maksudoğlu’ndan nakleden Burdur’lu Hüseyin Yılmaz'dan naklen Denizlili Said Dağdaş, 2 Ekim 2012).
  • Çok konuşan çok yanılır.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok koşan çabuk yorulur.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin..Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok yaşayan bilmez, çok gezen bilir.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çok yaşayan değil, çok gezen bilir (Dodurgalı 1341 doğumlu Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, 1980).
  • Çoğu zarar, azı karar.Vikisözlük'e bağlantı "Azı karar, çoğu zarar, ortası yarar!" (Said Dağdaş)atasözü ile benzer anlamda.
  • Çubuk kırılır, çıt der; kütük kırılır, küt der.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çuhayı fırçayla, kadifeyi elle.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çul içinde arslan yatar.Vikisözlük'e bağlantı. Kepenek altında er yatar! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş) ve “Keçe altında er yatar!” (1960 doğumlu, Ankara-Bala-Yeniyapan, Şeyhli köyünden Şakir Kara’dan naklen Said Dağdaş, 2001) atasözlerinin benzer anlamdaki sürümü.
  • Keçe altında er yatar! (1960 doğumlu, Ankara-Bala-Yeniyapan, Şeyhli köyünden Şakir Kara’dan naklen Said Dağdaş, 2001). “Kepenek altında er yatar!” (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş) atasözünün benzer sürümüdür.
  • Kepenek altında er yatar! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş). “Keçe altında er yatar!” (1960 doğumlu, Ankara-Bala-Yeniyapan, Şeyhli köyünden Şakir Kara’dan naklen Said Dağdaş, 2001) atasözünün yöremizde kullanılan şeklidir.
  • Çömçe tutan elim olsun, ocaklıkta yerim olsun.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çürük tahta çivi tutmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çürüksüz koz olmaz! (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). "Cevizin içinde çürük de bulunur! Her malda, hatta insanoğlunda da, az da olsa çürük bulunur!” anlamında.
  • Çıkacak kan damarda durmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Akacak kan, damarda durmaz! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş)
  • Çıngıraklı deve kaybolmaz.Vikisözlük'e bağlantı
  • Çabuk parlayan çabuk söner.
  • Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yere görünme.
  • Çağrıldığın yere git, ar eyleme; çağrılmadığın yere gidip yerini dar eyleme.
  • Çağrılmadık yere, çörekçi ile börekçi gider.
  • Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.
  • Çamura taş atma üstüne sıçrar.
  • Çıkmayan candan umut kesilmez.
  • Çıracı olsam ay akşamdan doğar.
  • Çiftçilik, eşeğin kuyruğuna benzer, ne uzar ne kısalır.
  • Çingen çalıyor, Kürt oynuyor.
  • Çingenenin ipini, kendisine çektirirler.
  • Çingeneye beylik vermişler, önce anasının ineğini kesmiş! Vasıfsız kişilere görev ve makam vermenin sakıncalarını hatırlatan bir atasözüdür (1964’lü ve Ankara-Gölbaşı-Gölbek köyünden Mustafa İncekara’dan naklen Said Dağdaş, 22.12.2010).
  • Çingene musandıra bilmez! (Ankara’nın yerlisi bir erkekten naklen Said Dağdaş, 65 yaşında, Kastamonu, 2002): Çingenenin hayat tarzının farklı olduğunu ifadede kullanılır. “Çingene çadırında musandıra ne arar?” atasözü ile benzer anlamda.
  • Çoban ne yesin ki köpeğine yedirsin
  • Çocuk oyundan, aptal düğünden usanmaz.
  • Çocuğu işe gönder, peşinden sen git.
  • Çocuk evin meyvesidir.
  • Çocuktan al haberi.
  • Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin.
  • Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz.
  • Çubuk iken çıtlamayan, hezen iken kütlemez.
  • Çürük iple kuyuya inilmez.
  • Çürük tahtaya çivi çakılmaz.