Mustafa Kemal Atatürk/Atatürk hakkında söylenmiş sözler

< Mustafa Kemal Atatürk sayfasına geri dön

Sözler, yazar ya da kaynakları bakımından alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir.

A  B  C  Ç  D  E  F  G  H  I  İ  J  K  L  M  N  O  Ö  P  R  S  Ş  T  U  Ü  V  Y  Z

A

O genç ve dahi Türk şefinin o esnada Çanakkale’de bulunması, Müttefikler bakımından talihin en acı darbelerinden biridir.
~ Alan Moorehead

• Atatürk'ü medeniliğin, ileriliğin ve memleket menfaatlerini üstün tutmanın en muazzez sembolü olarak telakki etmekteyiz. (...) Atatürk hiç kimsenin karşı karşıya geleceği bir kudret değildir. Hiç kimse bunu arzu etmez. Herkes, bilâkis onu Türk Cemiyetinin hâlâ en ileri nigehbanı olarak, en büyük kuvveti olarak telâkki etmektedir.
  • Adnan Menderes

• Atatürk, bir ülkenin kaybettiği kaynakları harekete geçirmenin ve yeniden canlandırmanın olanaklı olduğunu gösteren ilk kişiydi. Bu bakımdan Atatürk bir öğretmendi; Mussolini onun ilk, ben ikinci öğrencisiydim.
  • Adolf Hitler, Almanya'nın Führer ve Şansölyesi

• Mustafa Kemal; bir millet, bütün vasıtalarından mahrum edilse dahi, kendini kurtaracak vasıtaları yaratabileceğini ispat eden adamdır.
  • Adolf Hitler, Almanya'nın Führer ve Şansölyesi

• Türkiye Dünya Savaşı'nda müttefikimizdi. Harpteki talihsizliğimiz neticesinde Türkiye de bizim gibi çok sıkıntı çekti. Genç Türkiye'nin kurucusu olan büyük ve zeki lider korkunç acılar çeken ve kaderine terk edilmiş haldeki müttefiklerin tekrar ayağa kalkma çabalarının ilk ve harika bir örneği oldu. Türkiye, hükûmetinin akılcı hamleleriyle istiklalini muhafaza etmeyi başarırken Yugoslavya ise İngiliz entrikalarının kurbanı oldu.
  • Adolf Hitler, Almanya'nın Führer ve Şansölyesi, 4 Mayıs 1941

• Türkiye Büyük Meclisi’ne ve Türk halkına, Türkiye Cumhuriyeti’nin Başkanı Atatürk’ün ölümü üzerine en derin üzüntülerimi bildiriyorum. Büyük bir asker, dahi devlet adamı ve tarihi bir şahsiyet kayboldu. Yeni Türkiye Cumhuriyeti ile nesilden nesile devam edecek büyük bir anıt oluşturdu.
  • Adolf Hitler, Almanya'nın Führer ve Şansölyesi

• O genç ve dahi Türk şefinin o esnada Çanakkale’de bulunması, Müttefikler bakımından talihin en acı darbelerinden biridir.
  • Alan Moorehead, İngiliz yazar

• Akıllı ve barışçı yöntemlerle gerçekleştirdiği eseri halkların tarihinde izlerini bırakacaktır.
  • Albert Lebrun, Fransız Cumhurbaşkanı

Her şeyden ötesi, O bir kurucudur, modern zamanların en büyük ulus kurucusudur.
~ Andrew Mango

• Her şeyden ötesi, O bir kurucudur, modern zamanların en büyük ulus kurucusudur.
  • Andrew Mango, Atatürk (2011), s. 6

• Dağ başındaki haydutlar diye isimlendirdiğiniz kahraman Mustafa Kemal ve O'nun tüm askerleri burada olsalardı, teker teker hepsinin heykellerini dikerdik. Böylesine kahraman bir antlaşma imzalamaktan gurur duyuyorum.
  • Aristide Briand, Fransa Başbakanı, 1921.
  • Yeni Türk Devleti ile Ankara Antlaşması’nın imzalanması nedeniyle; "Bizi arkadan vurdu, dağ başındaki haydutlarla, Mustafa Kemallerle anlaştı" diyenlere Fransız Başbakanının Mecliste verdiği cevap.

• Atatürk’ün dış ilişkiler konusu üzerindeki görüşlerini inceleyen bir kimse fikirlerinin değerini ve ifade ettikleri zamanı aşan anlamları karşısında daima hayrete düşer.
  • Awra M. Warren, ABD büyükelçilerinden

B

• ...Çünkü, kendisi tarihin şeklini değiştiren bir liderdir. Ama Atatürk'ün yaşamına ait en büyük anıt, hiçbir şekilde taştan ya da mermerden inşa edilemez. Kendisinin bıraktığı en büyük miras, Türkiye'nin canlı, laik demokrasisidir. Ve bu Meclis de bunun devamını sağlamaktadır bugün.
  • Barack Obama, ABD Başkanı

• Mustafa Kemal Atatürk, kuşkusuz 20. yüzyılda dünya savaşından önce yetişen en büyük devlet adamlarından biri, hiçbir millete nasip olmayan cesur ve büyük bir inkılâpçı olmuştur.
  • David Ben-Gurion, İsrail Başbakanı, 1963

• Almanya, Atatürk'ün eserine ve mücadelesine hayrandır. Onda, tarihi eseri, özgürlüğü seven bütün milletler için bir sembol olarak kalacak kudretli bir kişilik görmektedir.
  • Berlin, Alman Ajansı

• Denilebilir ki onsuz, İslam âlemi yolunu bulabilmek için elli yıl daha bekleyecekti.
  • Berthe Georges Gaulis, Fransa

• Atatürk'ün dehası, tarihte Türk milletinin taşıdığı ruhun faziletine en yüksek örneklerinden birini teşkil edecektir.
  • Branko Aczemovic, Büyükelçi, Yugoslavya

C

Mustafa Kemal bir temeldir. Bir yöndür. Yapılmış, her şeyi bitmiş bir bina değildir. Onu ancak devam ettirerek, sürdürerek sevebiliriz. Kendisine yeni şeyler, yeni değerler ekleyerek sevebiliriz. Yalnız yüreğimizle değil, aklımızla da sevelim.
~ Cemal Süreya

• Hayatının sonuna kadar milletinin mutlak güveni ile kurduğu devletin başında muzaffer kumandanının kişiliği, eşi görülmemiş bir karakter örneğidir.
  • C. C. Sforza, İtalya

• Atatürk! Sen, bizdendin! Seni halife yapmak, padişah yapmak isteyenler oldu; iltifat etmedin. Milli irade yolunu seçtin, hayatını ve şahsiyetini milletinin hizmetine vakfettin. Türk'ün gıpta ettiği, taziz ettiği, övdüğü ve övündüğü vasıflara maliktin, bütün bu meziyetlerinle Türk'ün ta kendisiydin. Şimdi seni, kurtardığın vatanın her köşesinden gönderilen mukaddes topraklara veriyoruz. Bil ki, hakiki yerin, daima inandığın ve bağlandığın Türk milletinin minnet dolu sinesidir. Nur içinde yat!
  • Celâl Bayar, 10 Kasım 1953'te, Atatürk'ün naaşının Anıtkabir'e taşındığı törende yaptığı konuşma.

• Mustafa Kemal bir temeldir. Bir yöndür. Yapılmış, her şeyi bitmiş bir bina değildir. Onu ancak devam ettirerek, sürdürerek sevebiliriz. Kendisine yeni şeyler, yeni değerler ekleyerek sevebiliriz. Yalnız yüreğimizle değil, aklımızla da sevelim. Mustafa Kemal en büyük zaferini o zaman kazanmış olacak.
  • Cemal Süreya

• Mustafa Kemal, kafanın yalnız dışını değil içini de tanzime kalkıştı. Batı şapkaydı. Şapka ve itaat. Kalabalığın yerine "Şef" düşünecekti. Kur’an rafa kalktı. "Nutuk" çıktı ortaya. Bir nutuk ve bir fırka. Bir lokma ve bir hırka. Önder önüne gelenin kellesini vurdurdu. Fırka hiçbir zaman ağzını açmaya cesaret edemeyen kalabalıkların ağzına vurulan kilide bir yenisini daha ekledi. Sonra yenildi içildi. Ve hazret sirozdan kıvrandığı yataktan bir tanrı olarak kaldırıldı. Bir tanrı veya bir şeytan.
  • Cemil Meriç

• Türkiye tarihi, bugün her zamandan çok Batı ve Avrupa tarihinden ayrılmaz bir haldedir. Ve Atatürk'ün bu yöndeki gayretleri sonuçsuz kalmamıştır. Memleketlerimiz arasındaki yüzyılları aşan dostluk, bu gelişmenin temel ögelerinden biridir.
  • Charles de Gaulle, Fransa

• Ben şimdiye kadar on beş hükümdar ve cumhurbaşkanı ile özel ve resmi konuşmalar yaptım. Bu geceki kadar ezildiğimi hatırlamıyorum. Mustafa Kemal’de büyük bir ruh kuvvetinin esrarı var.
  • Charles Townssend, İngiliz general, 1922

• Dünya sahnesinden tarihin en dikkat çekici adamlarından biri geçti.
  • Chicago Tribune Gazetesi, ABD

• Karşımdaki bu büyük adamda, keşfettiğim bu büyük meçhulde maharet ve karakter o kadar iyi işlenmişti ki, sözlerinde hiçbir şüphe aranamazdı.
  • Claude Farrère, Fransız yazar

• O, yüce bir dağa benzer. Eteğinde yaşayanlar bu yüceliği fark edemezler. Bu dağın azametini kavrayabilmek için, O'na çok uzaklardan bakmak gerekir.
  • Claude Farrère, Fransız yazar

• Sevr’den sonra Türkiye’nin öldüğünü sanmıştım. Ama Türkiye; yaşıyor hem, Mustafa Kemal başına geçeli beri öylesine canlı yaşıyor ki; bir Lloyd George’un bütün çabaları, bütün imkanları, sağduyuya meydan okuyan bu şiddetli yaşama isteğinin karşısında erimekten başka bir şey yapamıyor
  • Claude Farrère, Fransız romancı ve diplomat

D

• Atatürk, Türk milletinin ruhunda Türk bayrağı gibi dalgalanan bir baştı.
  • Daily Telegraph Gazetesi, Birleşik Krallık

• Yüzyıllar nadir olarak dâhi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki 20. yüzyılın dahisi Türklere nasip oldu ve kader onu bizim karşımıza çıkardı.
  • David Lloyd George, Birleşik Krallık Başbakanı

• Hiçbir memleket, yeni Türkiye'nin Ata'sı tarafından başarılan kadar güçlü, hızlı ve kökten bir yenilik hamlesine erişmemiştir.
  • Dness Gazetesi, Bulgaristan

• Asker-devlet adamı, çağımızın en büyük liderlerinden biri idi. Kendisi, Türkiye'nin, dünyanın en ileri memleketleri arasında hak ettiği yeri almasını sağlamıştır. Keza O, Türklere, bir milletin büyüklüğünün temel taşını teşkil eden, kendine güvenme ve dayanma duygusunu vermiştir.
  • Douglas MacArthur, Amerikalı general

• Kemal Atatürk için daimi bir anıt tesisi münasebetiyle Türkiye’ye tebriklerimi arz ile gurur duyuyorum. Onun gösterdiği yolda yürüyen büyük ulusunuz çok önemli başarılar elde etmiştir. Türk birliğinin ve ilerleyişinin mimarı Atatürk’ün hatırasını anmak için yapılan tören, dünyanın her tarafından hür insanlara ilham kaynağı olmuş çok yerinde bir saygıdır.
  • Dwight D. Eisenhower, ABD Başkanı, 1953

E

Atatürk, dünyanın çok nadir yetiştirdiği dâhilerdendir. O, bütün bir tarihin seyrini değiştirmiştir.
~ En-Nahar Gazetesi, Lübnan

• Çağının, belki de tüm tarihin en olağanüstü kişilerinden biri.
  • Egyptian Gazetesi, Mısır

• Bir ulusun hayatında bu kadar az sürede bu denli kökten değişiklik pek seyrek gerçekleşir. Bu olağanüstü işleri yapan Mustafa Kemal, hiç kuşkusuz kelimenin tam anlamıyla büyük adam niteliğine hak kazanmıştır. Ve bundan dolayı Türkiye övünebilir.
  • Elefterios Venizelos, Yunanistan Başbakanı, 1933

• Vatanını muhakkak bir parçalanmaktan kurtararak devlet gemisini güvenilir bir limana götürdükten sonra milletinden bir taht istemedi. O, kelimesinin bütün anlamıyla bir insan, eşsiz bir dahi, kahraman bir asker ve siyaset adamı idi...
  • Elifba Gazetesi, Suriye

Atatürk’ün başardığı işler mucize ve harika kabilindedir. Birkaç yıl içinde memleketinde yaptığı inkılâplar, birkaç yüzyılda gerçekleştirilmeyecek işlerdir.
~ El Tekaddum Gazetesi, Suriye

• Atatürk’ün başardığı işler mucize ve harika kabilindedir. Birkaç yıl içinde memleketinde yaptığı inkılâplar, birkaç yüzyılda gerçekleştirilmeyecek işlerdir.
  • El Tekaddum Gazetesi, Suriye

• O büyük insan yalnız Türkiye için değil, bütün Doğu milletleri için de en büyük önderdi.
  • Emanullah Han, Afgan Kralı

• Dünyanın çok nadir yetiştirdiği dâhilerdendir. Dünya tarihinin gidişini değiştirmiştir.
  • En-Nahar Gazetesi, Lübnan

• Atatürk, dünyanın çok nadir yetiştirdiği dâhilerdendir. O, bütün bir tarihin seyrini değiştirmiştir.
  • En-Nahar Gazetesi, Lübnan, 1938

• Ortaokula gelene kadar Mustafa’ydı… Matematik yeteneğiyle Mustafa Kemal oldu… Yüzlerce yılın kökleşmiş alışkanlık ve geleneklerini yıktı, adı Gazi Mustafa Kemal Atatürk oldu… Türk halkı ona kısaca ‘Atatürk’ dedi.
  • Erol Mütercimler

• Yüzyılımızda, "olmayacak hiçbir şey yoktur" şeklindeki tarihi gerçeği ispatlayan ilk adam olmuştur.
  • Esti Ujsag, Macaristan

• Kemal Atatürk, yalnız bu yüzyılın en büyük adamlarından biri değildir. Biz Pakistan'da, O'nu geçmiş bütün çağların en büyük adamlarından biri olarak görüyoruz. Askeri bir deha, doğuştan bir lider ve büyük bir yurtsever...
  • Eyüp Han, Pakistan Cumhurbaşkanı

• Çok büyük bir adamdı. Bir siyasi dahiydi.
  • Excelsior Gazetesi, Fransa

F

Gençlere Atatürk'ü vatan kurtarıcısı asker olarak göstermek yetmez: O asıl devrimleri ile kurtarıcı olmuştur.
~ Falih Rıfkı Atay

• Üstün iradesi, tükenmez cesareti ve eşsiz seziş ile hasımlarını dize getirdi. Fazilet ve ciddiyeti, üç yılda memleketine yalnız askeri değil, aynı zamanda tam ve doyurucu bir siyasi zafer kazandırdı.
  • F. Perrone Di San Martino, İtalyan yazar

• Eğer Atatürk milletinin ve ordularının başında Anadolu savaşlarını kazanmasaydı bu dünyada vatansız ve hürriyetsiz kalırdınız. Asıl öksüzlük budur. Hayatınızı ana babanıza; hür, şanlı ve şerefli Türklüğünüzü Atatürk'e borçlusunuz.
  • Falih Rıfkı Atay

• Pek genç yaşımda devamlı olarak yanında idim. Hiçbir fikrimi saklamak ihtiyacını duyduğumu hatırlamıyorum. Dalkavukluğu meslek edinmeyenlerin hepsi de öyle idi. Atatürk'le tartışmak için yiğitliğe lüzum yoktu.
  • Falih Rıfkı Atay

• Gençlere Atatürk'ü vatan kurtarıcısı asker olarak göstermek yetmez: O asıl devrimleri ile kurtarıcı olmuştur.
  • Falih Rıfkı Atay

• Türk halkı, Mustafa Kemal’in ölümüyle, bugün sahip olduğu her şeye minnettar olduğu adamı kaybetti. Anadolu’nun millî bilincinden ve merkezinden doğan yeni dinamik devlet ve “Boğazın hasta adamının” yerine içeride ve dışarıda istikrar kazanmış olan cumhuriyet onun eseridir. O, her yönüyle yeni bir Türkiye ortaya çıkardı.
  • Frankfurter Zeitung Gazetesi, Almanya

Benim üzüntüm, bu adamla tanışmak hususundaki şiddetli arzumun gerçekleşmesine artık imkân kalmamış olmasıdır.
~ Franklin D. Roosevelt

• Benim üzüntüm, bu adamla tanışmak hususundaki şiddetli arzumun gerçekleşmesine artık imkân kalmamış olmasıdır. Sovyet Rusya Hariciye Nazırı Litvinof ile görüşürken kendisine onun fikrince bütün Avrupa’nın en kıymetli ve en ziyade dikkate değer devlet adamının kim olduğunu sordum. Bana Avrupa’nın en kıymetli devlet adamının Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal olduğunu söyledi.
  • Franklin D. Roosevelt, ABD Başkanı

G

• O'nun yaratıcı ruhunun ve ateşli yurtseverliğinin harekete geçmemiş olduğu hiçbir alan yoktur...
  • Gazeta Polska, Polonya

• Bu, insanlığa denenmiş bir felsefe örneği olarak sunulabilir. Atatürk yüzyıllara sığabilecek işleri on yılda tamamladı.
  • Gerard Tongas, Fransız yazar

• Kemal Atatürk'ün karakterinin bir cephesini göstermek itibariyle bir noktayı hatırlatmak isterim. Bize savaşlarından birini anlatıyordu. Birdenbire durdu: "Görüyorsunuz ya", dedi. "Birçok zaferler kazandım. Fakat bunların en büyüğünden sonra bile her akşam, savaş alanlarında ölen bütün askerleri düşünerek içimde derin bir keder duyuyorum." Cesaret ve zekâsından başka yüreği bu kadar yüce olan böyle bir şef'in, yurdu için mucizeler yaratmış olmasına şaşılabilir mi?
  • George Bennes, Vu Gazetesi, Fransa, 1938

• İnsanı teslim alıcı fevkalade önderlik kuvveti vardır. O, tetiktir, hazır cevaptır, dikkati çekecek kadar zekidir.
  • Gladys Baker, ABD'li gazeteci

• Herhangi bir olayı derinliğiyle kavramak, çıkar yolu görüp birdenbire harekete geçmek iktidarı, O'nun eşsiz otoritesinin başlıca kaynaklarından biridir.
  • Grace Ellison, İngiliz gazeteci, 1923

H

O, steplerde yaşayan Tatarların bir geri dönüşü, bir anakronizm, ilkel ve vahşi güce sahip biri, dünyaya gelmesi gerektiği çağdan çok geç doğmuş bir liderdir. Tüm Orta Asya'nın göçü sırasında doğmuş olsaydı, Bozkurt sancağı altında ve bir Bozkurt'un yüreği ve içgüdüleriyle Süleyman Şah'ın yanında at koşturuyor olurdu.
~ H. C. Armstrong

• O, steplerde yaşayan Tatarların bir geri dönüşü, bir anakronizm, ilkel ve vahşi güce sahip biri, dünyaya gelmesi gerektiği çağdan çok geç doğmuş bir liderdir. Tüm Orta Asya'nın göçü sırasında doğmuş olsaydı, Bozkurt sancağı altında ve bir Bozkurt'un yüreği ve içgüdüleriyle Süleyman Şah'ın yanında at koşturuyor olurdu. Askeri dehası ile duyguların, bağlılık ve ahlaki değerlerin zayıflatamadığı acımasız kararlarıyla, ülkeleri fetheden, kentleri yakıp yıkan ve seferleri arasındaki barış dönemlerini zevk ve safâ âlemleriyle dolduran, vahşi akıncıların başında bir Timurlenk veya Cengiz Han olabilirdi.
  • Harold Courtenay Armstrong, Grey Wolf: Mustafa Kemal – An intimate study of a dictator (Bozkurt: Mustafa Kemal – Bir diktatörün samimi portresi), beşinci ucuz baskı, Temmuz 1935, s. 333

• Büyük Yunan filozofu Platon’un “Krallar filozof olsa ve filozoflar kralların tahtına otursaydı” şeklindeki dileği, iki bin yıllık tarihte gerçekleşmedi. Halbuki, 20. yüzyılda ilk defa olarak Atatürk’ün şahsında Platon’un istediği gibi, kelimenin tam anlamıyla bunu görmekteyiz. O, dahi bir fikir adamı olarak bir milletin, yani Türk milletinin mukadderatını ele almış ve bu milletiyle atıldığı Kurtuluş Savaşı, bu milletin medeni durumunu değiştirmiş bir inkılap ve diğer milletlerin haklarını da koruyan barış ile insanlığa muhteşem bir örnek vermiştir.
  • Herbert Melzig, Alman tarihçi

• Istırap çeken dünyada barış ve esenliği yeniden kurmak ve insanlığın yalnız maddi değil, manevi gelişmesini sağlamak isteyenler Atatürk'ün iman verici ve yön göstericiliğinden örnek ve kuvvet alsınlar.
  • Herbert Melzig, Alman tarihçi

• O, kendi milleti ve beşeriyet âlemi için beslediği muhabbetle, bir dâhinin neler yarattığına dair, cihana fevkalade heyecanlı bir sahne seyrettirmektedir.
  • Herbert Melzig, Alman tarihçi

• Atatürk, eskimiş bilimlerle boş yere kafasını yormamış olduğundan daha taze ve cesur düşünen bir önderdir. Kendisi için, bugünkü Avrupa’nın en güçlü devlet adamıdır diyebileceğimiz Atatürk, hiç şüphesiz devlet adamlarının en cesur ve orijinalidir.
  • Herbert Sideabotham, İngiliz yazar

• Atatürk, olağanüstü nitelikte bir devlet adamı, savaş sonrası dünya tarihinin en önemli simalarından biri idi.
  • Hufvud Stadbladet Gazetesi, Finlandiya

İ

• Atatürk yalnız kahraman milletinin büyük bir şefi olmakla kalmamıştır. O, aynı zamanda insanlığın da en büyük evladı olmuştur.
  • İran Gazetesi

• Devletimizin banisi (kurucusu) ve milletimizin fedakar, sadık hadimi, insanlık idealinin âşık ve mümtaz (seçkin) siması, eşsiz kahraman Atatürk! Vatan sana minnettardır.
  • İsmet İnönü

I

• Çelik gibi azim ve gayreti, uzağı gören akıl ve hikmetle birleşmiş olan bu gerçek halk önderi ve devlet adamı; Anadolu dağlarının en uzak ve ıssız köşesindeki köylere bile başka bir ruh aşılamıştır.
  • Illustrierte Dergisi, Almanya

• Atatürk, tarihte teşkilatçı bir dahi, bir milletin harikalar yaratan yöneticisi ve memleketinin kurtarıcısı olarak kalacaktır.
  • Independance Romaine Gazetesi, Romanya, 12 Kasım 1938

J

• Şaşırtıcı ve çekici bir kişi. Asker olarak büyük, fakat devlet adamı olarak daha büyük.
  • Japon Times

• Yüzyıldan beri Küçük Asya'nın çıkardığı en büyük lider.
  • Japan Chronicle

• Atatürk bu yüzyılın büyük insanlarından birinin tarihi başarılarını, Türk halkına ilham veren liderliğini, modern dünyanın ileri görüşlü anlayışını ve bir askeri lider olarak kudret ve yüksek cesaretini hatırlatmaktadır. Çöküntü halinde bulunan bir imparatorluktan özgür Türkiye'nin doğması, yeni Türkiye'nin özgürlük ve bağımsızlığını şerefli bir şekilde ilan etmesi ve o zamandan beri koruması, Atatürk'ün Türk halkının işidir. Şüphesiz ki, Türkiye'de giriştiği derin ve geniş inkılâplar kadar bir kitlenin kendisine olan güvenini daha başarı ile gösteren bir örnek yoktur.
  • John F. Kennedy, ABD Başkanı

• Mustafa Kemal, diktatörlerin en katısıdır. Onun yanında Hitler korkağın biridir. Mussolini ise güzel koku sürüp sağda solda gezinen bir züppedir. Goemboes (Macar diktatörü) ise bir salon kuklasından başka bir şey değildir.
  • John Ginther, Inside Europe, s. 44 (aktaran: Aylık The Review of Religions (Urdu), 12 Şevval 1357 yani 5 Aralık 1938, Cilt: 37, Sayı: 9, s. 21-28)

K

• Biliyorsunuz: Yalancı devrimciler "Tek yol devrim!" diye ortaya atıldılar; duvarlara, şuraya buraya yazdılar. Evet, devrim vardır ama bu tek yol Atatürk devrimidir! Onun yoludur. Atatürk'ün koyduğu ilkeler komünizme de faşizme de kapalıdır. - Kenan Evren

17 Ocak 1981 günü Gaziantep'te yaptığı konuşma

• Aziz Atatürk; Hayatın pahasına gerçekleştirdiğin ve çok sevdiğin Türk ulusuna armağan ettiğin kıymetli eserlerini ve ilkelerini değiştirmek ve hatta yıkmak isteyenler maalesef bugün de sağımızda solumuzda mevcuttur. Hatta bazı sapıklar, ilkelerini yıkamayınca senin heykellerine ve resimlerine saldırmaktadırlar. Bu gibi sözle veya fiili saldırılar, kalpleri yurt ve millet sevgisiyle yanıp tutuşan ve "Ne mutlu Türk'üm diyene!" diyebilen bizim gibileri çok üzmektedir. Ancak; koyduğun ve emanet ettiğin ilkelerin en sadık ve güçlü bekçisi, göz bebeğin Türk Silahlı Kuvvetleri, bu tür davranışları hassasiyetle izlemekte ve gerektiğinde bu gibileri süratle yok etmenin kesin kararlılığı içinde bulunmaktadır. - Kenan Evren

Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına yayımladığı 10 Kasım mesajı, 1978

• Zaman zaman bana böyle sorular soruluyor. Beni Atatürk'le kıyas etmeye kalkışıyorlar. Ama hiçbir zaman ben Atatürk olmak niyetinde değilim. Olamam da zaten. O büyük bir adamdı. Dünya çapında bir liderdi. Biz onun koyduğu prensipler üzerinde yürüyoruz. Onun koyduğu ilkeleri muhafaza etmeye çalışıyoruz. Biz; onun ilkelerinin muhafızıyız, bekçisiyiz. Binaenaleyh beni Atatürk'le mukayese edince üzülüyorum. Bunun, halkın bana karşı olan sevgisinden geldiğine inanıyorum. Ama benzetmemelerini arzu ederim. - Kenan Evren

Federal Almanya'nın ARD Televizyonu muhabirinin, "Son zamanlarda sık sık Kemal Atatürk'le karşılaştırılıyorsunuz. Bu konuda ne gibi duygularınız var?" sorusuna verdiği cevap, 30 Nisan 1981

• Şöhreti bütün cihana yayılmış olan tecrübeli başkanın yönetimi herkesin sevgi ve saygısını çeken büyük Türk milletinin milli bağımsızlığını devamlı bir başarı ile kuvvetlendirmiş ve yeni milli yapısını yaratmıştır.
  • Kalinin, Sovyet Başbakanı

• Türkiye, dost ve düşmanlarının hayran olduğu bir deha adama malik bulunmak bahtiyarlığına erişmiştir.
  • Katimerini Gazetesi, Yunanistan

• Büyük adamlar, kuşaklarının başındadır. Türk milletinin başındaki büyük ve dahi Atatürk, politika ve savaş alanlarında yılmayan büyük ve yurtsever bir insandı.
  • Kerama, Lübnan Başbakanı, 10 Kasım 1963

• Atatürk öyle bir insandır ki, hayali değildir. İstediğini bilir, bildiğini yapar, yapamayacağı birşeyi de istemez.
  • Krippel, Avusturyalı heykeltıraş

L

Atatürk, tarihte, memleketinin en büyük adamlarından biri olarak kalacaktır.
~ Le Morgen Bladet Gazetesi, Norveç

• Dünyanın, çağdaş, en büyük kişilerinden biri.
  • Le Jour-Echo de Paris Gazetesi, Fransa

• Atatürk, tarihte, memleketinin en büyük adamlarından biri olarak kalacaktır.
  • Le Morgen Bladet Gazetesi, Norveç

• Milletine bu kadar az zamanda bu ölçüde hizmet edebilen tek devlet adamı Atatürk'tür.
  • Libre Belgique Gazetesi, Belçika

• Tüm korkunç Türklerin en korkuncu.
  • Lord Balfour, Britanyalı devlet adamı, 1922. Orijinali: Most terrible of all the terrible Turks.

• Kelimenin tam anlamıyla bir yapıcı ve yaratıcı olan Atatürk, dünya haritasında memleketine yepyeni bir sınır çizmiştir...
  • Loryan Gazetesi, Lübnan, 1938

• Bütün dünya 10 Kasım’da biz Almanların da dostluk ve saygı ile bağlı olduğumuz bir insanın hayatını ve eserlerini takdirle anmaktadır. Atatürk, daima Türkiye ile Avrupa arasında sıkı bağlar kurmaya çalışmıştır.
  • Ludwing Erhard, Batı Almanya Şansölyesi, 1963

M

• Bir daha gel, gel Samsun'dan,
  Sarı saçlım, mavi gözlüm
  Nerde, nerde, nerdesin dost?
  • Mahzuni Şerif

• Türkiye'yi bir arı kovanına ve bütün Türkleri de bal aramaya çıkmış çalışkan arılara benzetiyorum. Nasıl arılar beylerinin etrafında toplanıp çalışırlarsa bütün Türk milleti bugün büyük dahi Mustafa Kemal etrafında toplanmışlardır.
  • M. Zaajti Franes, Macaristan

• Mustafa Kemal yeni Türkiye'nin kalbidir. Eski, yıpranmış bir toplumdan yepyeni, güçlü bir millet yaratmış, essiz kişiliğiyle kendini herkese saydırmış, enerjisiyle herkesi kendine inandırmıştır.
  • Ma Shao-Cheng, Çinli yazar

• Mustafa Kemal’in eseri, İkinci Dünya Savaşına kadar Türkiye çapında değerlendirildi. Eski bir ülkenin modern bir ulus biçimine dönüştürülmesini tüm dünya takdirle karşılamıştı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ise Kemalizm uluslar arası bir boyut kazanmış ve Moskova ile Pekin’in güdümüne girmeyen üçüncü dünya uluslarına örneklik yapmaya başlamıştır. Kemalizm, gelişmekte olan ülkeler için komünizmin alternatifi olarak görünmeye başlamıştır. Geri kalmış ya da gelişmekte olan ülkelerde liberal sistem doğru dürüst işleyemez. Görünüşte demokrasi olsa da derebeyleri ya da geleneksel güçler gerçek iktidarı elinde tutarlar. Siyasal demokrasi ancak ekonomik alanda belirli bir gelişme düzeyinden sonra ciddi anlamda işlemeye başlar. Geri kalmış ülkeler, Batı’nın gelişmiş ülkelerdeki gibi liberalizmin ya da kapitalizmin yollarından giderek aynı düzeye gelemezler.
  • Maurice Duverger

• Mevcut rütbelerin hepsini kaldırdığı bir memlekette, bu adam, bütün rütbeleri, kazanmıştır. O memlekete, bulabilecek en şerefli isim O'na verilmiştir.
  • Mercel Sauvage, Fransız gazeteci

• Eski Osmanlı İmparatorluğu bir hayal gibi ortadan silinirken, milli bir Türk Devleti'nin kuruluşu, bu çağın en şaşırtıcı başarılarından birisidir. Mustafa Kemal, yüce bir eser ortaya koymuştur. Atatürk'ün parlak başarısı bütün sömürgeler için bir örnek olmuştur.
  • Maurice Beaumont, Fransa

• Bizim aslımız rengi uçmuş bir kıvılcım iken, O'nun bakışı ile cihanı kaplayan ve aydınlatan bir güneş haline geldik.
  • Muhammed İkbal, Pakistanlı şair

N

• Atatürk, şahsiyet ve yeteneğin dev gibi bir simgesi idi, O, yirminci yüzyılın en görkemli olayını yaratan adamdı.
  • National Tidence Gazetesi, Danimarka

• Atatürk, yirminci asrın en büyük gerçeğini yaratan adamdır.
  • Nationaltidende Gazetesi, Belçika

• Türkiye tekrar Atatürk'e dönmek zorundadır. Başka kurtuluş yoktur. Yoksa onun bunun oyuncağı ve sömürgesi olmaya devam eder. O (yol) da akıl ve bilim yoludur.
  • Namık Kemal Zeybek

• Büyük düşüncelerin adamı. Bir devlet mimarıydı.
  • Neue Freie Presse, Viyana, Avusturya

• Savaş sonrası döneminin en yetenekli liderlerinden biri.
  • New York Times
• Arkasında olmasaydı şanlı bir mazi, bu milletten çıkar mıydı bir büyük Gazi...
  • Nihal Atsız

• Saygı olsun bu çelik atlıların gök tuğuna,
  Tuğu kaldırmış olan orduların Başbuğuna.
  • Nihal Atsız

• Yakın ve Ortadoğu’da ilk cumhuriyet, doğuşunu ona borçludur. Bu cumhuriyet birçok ulusun milli özgürlük savaşlarına ışık tutmuştur. Atatürk’ün yönetimindeki Türkiye’nin uluslar arası otoritesi yükselmiş ve ülkesi dünya siyasetinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır.
  • Nikita Kruşçev, Sovyetler Birliği Başkanı, 1963

• İnsanlığın bütün belirtileri O'nda kendini hemen gösteriyor.
  • Noelle Gazetesi, Fransa

• Atatürk'ün yurt kurtarıcı olduğunu, milletlerin en vefalısı olan Türkler asla unutmayacaklardır.
  • Noell Roger Gazetesi, Fransa

• O, olmasaydı modern Türkiye olmazdı. O'nun sayesinde Türkler, O'nun olağanüstü eserini izleyebilecekler ve zaten dünyaca pek yüksek olan onurlarını daha fazla yükseltebileceklerdir.
  • Nya Dagligt Gazetesi, İsveç

O

• Çağımızda hiçbir isim Atatürk'ün adı kadar büyük saygı yaratmamıştır.
  • Observer Dergisi, Birleşik Krallık

P

• Dünya, çağımızın en dikkati çekici adamlarından birini kaybetti.
  • Palestine Post, Filistin

• Asırları aşan adam!
  • Paris basını, Fransa

• Dünya, bu savaş ve barış kahramanı büyük adamın ölümü ile yoksul düşmüştür.
  • Pester Lioyd Gazetesi, Macaristan

• Bugünün Türkleri, yüzyıllar önce Avrupa’yı titreten canlı millet durumuna erişmiştir. Ve bu akşam O büyük ölünün başında bekleyen Türkiye, güçlü ve dipdiri Türkiye'dir.
  • Pierre Dominique, Fransız gazeteci

• Kemal Paşa sade, bizim Lombardia ve Piemonte bölgelerinin eski asil askerlerine benzeyen davranışlarıyla çok seçkin bir insan. Az konuşuyor, derin ve kesin cevaplar veriyor. Çok düşünüyor ve izliyor. İnsanları büyük enerjisini yansıtan ve nüfuz eden gözlerle inceliyor. Fizyonomisi, o an içinde bulunduğu hislere göre bazen emir verici bir görünüme, bazen de insani duygulandıran, adeta çocuksu tatlı bir havaya bürünüyor. Merhamet dolu bir insan. Çok acı çekmiş olduğu anlaşılıyor. Aciz kimselere karşı sevinç duyuyor, önemli bir kişi havası takınmıyor. Tüm aile efradı ile konuşuyor, şakalaşıyor... Gazi hakkında çok şey söyleniyor. Kanaatimce, kendisini gerçekten tanıyabilmek için yakından ve özel yaşamında da incelemek gerekir. Ahlakıyla ilgili çıkan söylentiler bana çok abartılmış geliyor. Duygusal açıdan ve arkadaşlık konusunda düş kırıklığına uğramış bir insan olduğunu zannediyorum.
  • Pietro Canonica, İtalyan heykeltıraş

• Türkiye'yi yaratan, tarihimizin bu en Büyük Adamını başımı en derin hürmetle eğerek selamlarım.
  • Prof. Morrf, İsviçre

• Yalnız bir asker değil, aynı zamanda yüzyılımızın bir daha göremeyeceği bir dahi idi.
  • Prof. Sekretan, İsviçre

R

• Devrin yüksek şahsiyetleri kitaplarda, konferanslarda Türkiye'nin asla değişmeyeceğini ve değişmeden öleceğini ilan etmişlerdi. Hâlbuki ölmeden değişti. Hem de kökünden ve baştan aşağı değişti. İnançlar, gelenekler, yöntemler yıkıldı. Son döküntülerini de yabancı zırhlıları ve kapitülasyonlar gibi memleketten sürüp attılar. Türkiye, ruhunu değiştirmişti. Tamamen ve tasavvur edilmesi mümkün olduğu kadar...
  • Raymond Cartier, Le Nouvelliste Gazetesi, Fransa

• Boğazdaki hasta adam yerine, sağlıklı ve güçlü bir adamın doğması, Kemal Atatürk’ün büyük bir eseridir. O, Türkiye’yi yeniledi, sınırları küçültmekle yeni devlete ve hedeflere istikrar ve kuvvet verdi. Kemalist Türkiye bir güç faktörü oldu, Atatürk’ün zeki ve realist dış politikası, Türkiye’yi saygılı bir devlet yaptı. Aynı zamanda Kemal, ülkesinin soyutlanmasına engel olduğu gibi, paktlardan doğabilecek tehlikeleri birer birer aştı. O, bütün imkanların gerçekçi politikalarından faydalandı ve ülkesine yarar sağladı.
  • Rheinisch-Westfälische Zeitung Gazetesi, Almanya

• Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı daima kuvvetleri kuvvetinden üstün sayılan çetin varlıklarla didişmekten haz duyar cidalci bir kudret olarak tanıdım. Harbiye'den neş'etiyle beraber Sultan Hamid istibdadına karşı mücadele, Otuz Bir Mart İsyanı'na karşı Hareket Ordusu'na iştirak, Trablus'ta İtalyan tecavüzüne mukabele; Çanakkale'de İngiliz, Muş ve Bitlis'te Çar gururunu kırışı... Bir zamanlar her hükûmet adamının saydığı Alman nüfuzuna karşı duran, mütarekeden sonra içli dışlı bir sürü düşman kuvvetine karşı millî hareketi ikame ve idame...
  • Ruşen Eşref Ünaydın

S

• Atatürk öldü. Barış kubbesinin Doğu sütunu yıkıldı. Artık evrende barışı kimse garanti edemez. Nitekim Avrupalı devlet adamları; O'nun 1930'da yaptığı uyarı ve tavsiyeleri dinlememiş ve dünyayı 1939 yılında ikinci büyük savaş felaketinin içine sürüklemişlerdir.
  • Sanerwin Gazetesi, Fransa

• Sırasıyla ihtilalci ve asi, sonradan muzaffer bir kumandan olan "Türklerin babası" Yeni Türkiye'yi yarattı, sultanları kovdu, kadınlara hürriyet verdi, fesi kaldırdı, ülkesinde radikal bir inkılâp yaptı.
  • Soir Gazetesi, Paris, Fransa

• Dünyanın yetiştirdiği en büyük insanlardan biri.
  • Star of India, Hindistan

• Bu Türk milleti yastadır. Çünkü yeni Türkiye'nin yaratıcısı olan eşsiz şefini kaybetmiştir.
  • Stipsi Gazetesi, Arnavutluk

• Atatürk, yalnız Türk milletinin değil, özgürlüğü uğruna savaşan bütün milletlerin önderiydi. O'nun direktifleri altında siz bağımsızlığınıza kavuştunuz. Biz de o yoldan yürüyerek özgürlüğümüze kavuştuk.
  • (Bayan) Sucheta Kripalani, Hint Parlamento Heyeti Başkanı

• …Tekrar bir defa daha söylemeliyim ki, Kemal Atatürk dünya tarihinde önemi haiz olan müthiş bir iş yaptı… İster onunla aynı görüşte olalım veya ister olmayalım, o, yüzyıllarca geçerli olan tarih teorisini yakalayabildiğini ve onu anlayabildiğini her zaman tarihen ispatladı…
  • Sukarno, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi ve Endonezya'nın ilk devlet başkanı
• Onun [Atatürk’ün] radikal faaliyetlerinin İslam’a göre doğru olup olmadığına hükmetmek bizim işimiz değildir. Sadece gelecek onun hakkında bir karar verecektir. Sadece tarih Kemal’in diktatör mü yoksa çok akıllı bir adam mı olduğuna karar verecektir.
  • Sukarno, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi ve Endonezya'nın ilk devlet başkanı

• İngiltere önce, cesur ve asil bir düşman, sonra da sadık bir dost olarak tanıdığı büyük adamı selamlamaktadır.
  • Sunday Times Gazetesi, Birleşik Krallık

T

• Atatürk gibi insanlar bir nesil için doğmadıkları gibi belli bir devre için de doğmazlar. Onlar önderlikleriyle yüzyıllarca milletlerin tarihinde hüküm sürecek insanlardır.
  • Tahran Gazetesi, İran

• Savaş sonrasının en ileri gelen devlet adamlarından biri. Kendi başına bir klâs oluşturuyordu ve hemen her açıdan tekti.
  • The Fortnightiy, Londra

• Avrupa, savaştan sonra belirmiş az sayıdaki yapıcı devlet adamlarından birini kaybetti.
  • The Spectator, Birleşik Krallık

• Cumhuriyet Türkiyesi'nin Devlet Başkanı Kemal Atatürk, diğer önderlerde görmeye alışmadığımız şu değerli nitelikleri kişiliğinde toplamış bulunuyor: alçak gönüllülük, yeterlik ve başarı...
  • The Truth, Birleşik Krallık

• O, Türkiye'nin önceki kuşaklarından hiçbirine nasip olmayan özgürlük ve güven dolu bir hayat sağladı. Başarıları, Türkiye'nin Avrupa devleti olmasını sağladı, yakın doğunun tarihini değiştirdi.
  • Times Gazetesi, Birleşik Krallık

• Bir milleti, uçurumun kenarından sarsılmaz azmiyle kurtaran, kuvvetlendiren, yükselten yöneticiler arasında Atatürk, en birincisidir.
  • Timpul Gazetesi, 12 Kasım 1938

• Atatürk'ün ölümü ile Yakın Doğu'nun gelişmesine birinci derecede etken olan son derece kuvvetli bir şahsiyet kaybolmuştur.
  • Tribuna Gazetesi, İtalya

• Dünyada ülkesini savaşta zafere kavuşturan birçok komutan var. Milletini daha ileri bir toplum yapmak için çalışmış birçok önder de var. Ama yokluk, yoksulluk içinde ikisini birden başarmış bir kişi var: Atatürk.
  • Turgut Özakman

U

• Atatürk, uluslararası anlayış, iş birliği, barış yolunda çaba göstermiş üstün kişi, olağanüstü devrimler gerçekleştirmiş bir devrimci, sömürgecilik ve yayılmacılığa karşı savaşan ilk önder, insan haklarına saygılı, dünya barışının öncüsü, yaşamı boyunca insanlar arasında renk, dil, din, ırk ayrımı gözetmeyen, eşi olmayan devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusudur.
  • UNESCO’nun Atatürk tanımı.

V

• Mustafa Kemal sosyalist değil, fakat görülüyor ki iyi bir teşkilatçı, yüksek anlayışlı, ilerici ve iyi düşünceli, akıllı bir lider. Mustafa Kemal soygunculara karşı bir Kurtuluş Savaşı veriyor. Emperyalistlerin gururunu kıracağına ve Sultan’ı da yaranı ile birlikte alt edeceğine inanıyorum.
  • Vladimir İlyiç Lenin, Rusya

• Atatürk, Türkiye'yi tek düşmanı kalmaksızın bırakmıştır. Bu zamanımızın hiçbir devlet şefinin başaramadığıdır.
  • Völkischer Beobachter Gazetesi, Almanya

• Türk halkı büyük oğlunu kaybetti. Atatürk, bir milletin kader anında verdiği emirle halkının kaderini değiştiren insanlara aittir.
  • Völkischer Beobachter Gazetesi, Almanya

• O, kişisel kazanç ve ün peşinde koşan basit bir diktatör değil, gelecek kuşaklar için sağlam temeller atmaya uğraşan bir kahramandı.
  • Walter L. Wriht, Almanya

• Savaşta Türkiye'yi kurtaran, savaştan sonra da Türk milletini yeniden dirilten Atatürk’ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayıptır. Her sınıf halkın O'nun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahraman ve modern Türkiye'nin Ata'sına değer bir görünümden başka bir şey değildir.
  • Winston Churchill, Birleşik Krallık Başbakanı

• O, benzeri olmayan bir devlet adamı idi. Diktatörlerin tahammül edemediği serbest bir nizamla, demokrasilerin başaramadığı ve başaramayacağı işler yapmıştır. Tarihte böyle adamlar devirlerine kendi adlarını vermişlerdir.
  • Word Price, Birleşik Krallık

Y

• Atatürk, kendisini unutmayanlar için, tükenmez bir enerji ve optimizma kaynağıdır ve onu unutturmamak hepimize kutsal bir vatan borcudur.
  • Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Kaynakça

< Mustafa Kemal Atatürk sayfasına geri dön