Kenan Evren: Revizyonlar arasındaki fark

Vikisöz, özgür söz dizini
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{Biyografi}}
{{Biyografi}}
'''Ahmet Kenan Evren''', Türk Silahlı Kuvvetleri'nin on yedinci genelkurmay başkanı, [[:w:12 Eylül Darbesi|12 Eylül Darbesi]] sonrası Türkiye'nin "devlet başkanı" (1980-82) ve yedinci cumhurbaşkanı (1982-1989).
'''Ahmet Kenan Evren''', [[:w:Türk Silahlı Kuvvetleri|Türk Silahlı Kuvvetleri]]nin on yedinci genelkurmay başkanı, [[:w:12 Eylül Darbesi|12 Eylül Darbesi]] sonrası Türkiye'nin "devlet başkanı" (1980-1982) ve yedinci cumhurbaşkanı (1982-1989).


==Sözleri==
==Sözleri==

16.52, 16 Şubat 2021 tarihindeki hâli

Kenan Evren
Doğum tarihi 17 Temmuz 1917
Doğum yeri Kula
Ölüm tarihi 9 Mayıs 2015
Ölüm yeri Ankara
Vikipedi maddesi
Vikiveri öğesi

Ahmet Kenan Evren, Türk Silahlı Kuvvetlerinin on yedinci genelkurmay başkanı, 12 Eylül Darbesi sonrası Türkiye'nin "devlet başkanı" (1980-1982) ve yedinci cumhurbaşkanı (1982-1989).

Sözleri



A

  • Ah bu iktidar hırsı, koltuk hırsı yok mu; her kötülük buradan kaynaklanıyor.[1]
  • "Allahu ekber." demekle "Tanrı uludur." demek arasında ne fark vardır? "Tanrı uludur." denilince herkes tarafından anlaşılıyor. Daha iyi değil mi? Atatürk bunu çok iyi bildiği ve etüt ettiği içindir ki ezanı Türkçe okutmuştur. Bu da yerleşmiş gitmişti. Değiştirmeye ve yobazlığa, bağnazlığa ödün vermeye ne gerek vardı? Maksat başka idi. Maksat oy avcılığı idi.[2]
  • Ama hem devlet başkanlığı hem başbakanlık hem genelkurmay başkanlığını bir arada yürütmek çok zor, benim vücudum bu kadar yükü kaldırabilir miydi, ben de rahmetli Cemal Gürsel gibi sıkıntıdan felç olmaz mıydım? Bunları düşünerek bu fikri benimsemedim.[3]
12 Eylül'den sonra üç görevi de üstüne alması önerisi hakkında
  • Atatürk'ün annesinin başını örtmüş olması, bütün Türk kadın ve kızlarının da başlarını örtmelerine bir misal olmaz. Onların yetişme dönemi öyle idi. O zaman Türkiye'de şeriat kanunları uygulanıyordu. Laik devlet kelimesini ağza almak bile günahtı ve mümkün de değildi.[4]

B

  • Ben irticanın yurt sathında tehlikeli boyutlara ulaşmaya başladığını; bir taraftan Süleymancıların, diğer taraftan Nurcuların yurtlar açarak buralarda çocukların taze beyinlerini yıkadıklarını ve yurtlara zeki çocukları alarak gerekli eğitimden geçirdikten sonra bunları Askerî Liselere soktuklarını, Bursa Askerî Lisesi ile Kuleli Askerî Lisesinde bu şekilde yetiştirilmiş öğrencilerin meydana çıkarıldığını, bu duruma mâni olunması gerektiğini, böyle yurtların idaresinin devlete ait olmasını gerektiğini, eğer mevcut kanunlar buna imkân vermiyorsa icap ederse yeni kanun çıkarmak suretiyle bu şekil yurtların idaresinin Millî Eğitim Bakanlığına bağlanmasını istedim.
28 Kasım 1986 günü yapılan Millî Güvenlik Kurulu toplantısında irtica uyarısı
  • Beni Atatürk'le kıyas etmeye kalkışıyorlar. Ama hiçbir zaman ben Atatürk olmak niyetinde değilim. Olamam da zaten. O büyük bir adamdı. Dünya çapında bir liderdi. Biz onun koyduğu prensipler üzerinde yürüyoruz. Onun koyduğu ilkeleri muhafaza etmeye çalışıyoruz. Biz; onun ilkelerinin muhafızıyız, bekçisiyiz. Binaenaleyh beni Atatürk'le mukayese edince üzülüyorum. Bunun, halkın bana karşı olan sevgisinden geldiğine inanıyorum. Ama benzetmemelerini arzu ederim.
Federal Almanya'nın ARD Televizyonu muhabirinin, "Son zamanlarda sık sık Kemal Atatürk'le karşılaştırılıyorsunuz. Bu konuda ne gibi duygularınız var?" sorusuna verdiği yanıt, 30 Nisan 1981
  • Biliyorsunuz: Yalancı devrimciler, "Tek yol devrim." diye ortaya atıldılar; duvarlara, şuraya buraya yazdılar. Evet, devrim vardır ama bu tek yol Atatürk devrimidir! Onun yoludur. Atatürk'ün koyduğu ilkeler komünizme de faşizme de kapalıdır.
17 Ocak 1981 günü Gaziantep'te yaptığı konuşma
  • 1930 senesinde Kubilay'ı Menemen'de gericiler şehit etmişlerdi. Bizde bu hadise büyük etki yapmıştı. İlk portre resmim de Kubilay'ın kartpostaldan büyüterek yaptığım resmi oldu. Çok benzetmiştim. Artık harçlığımın büyük bölümünü resim kâğıt ve kalemlerine vermeye başladım.[5]
  • Biz bir Kuzey memleketi değiliz. İsveç-Norveç değiliz. Efendim kolay değil. Yani onlar kaç senede geçtiler bu demokrasiye? Bizim 50'den sonradır demokrasiye geçişimiz. Halkımızın kültür seviyesi o mertebelere erişmiş midir? Açık konuşalım. Bugün seçime giden bazı kişiler, "Kime oy vereceksin?" dediğin zaman, "Beş parmak olan bir şey var. Oraya vereceğim." diyor. Yani Halk Partisi. Hâlâ öyle diyenler var.[6]
  • Bu gülen ve avuçları acıyıncaya kadar alkışlayanlardan bir kısmının ileride değişmeye başlayacaklarını, siyasi partilerin kurulmasına müsaade edildiğinde beni unutarak o tarafa yaranmaya çalışacaklarını biliyordum. Herkesten dürüstlük, vefakârlık, kadirbilirlik beklenmez ki. Nitekim bugün 12 Eylül Harekâtı'nı övenler, bizi alkışlayanlar, "Memleketi uçurumun kenarından kurtardınız. Vatan ve millet size minnettardır." diyenlerden bazıları seçimlerden sonra 12 Eylül'ün karşısında oldular.[7]

C

  • Cumhurbaşkanlığının en zor yanı burada. Olur olmaz yerde düşüncenizi açıkça söyleyemezsiniz. Ağzınızdan çıkan her kelimeye dikkat etmek zorundasınız. "Acaba şunu söylediğim takdirde taraf tutma durumuna düşer, tarafsızlığımı kaybeder miyim?" diye düşünmek zorundasınız.[8]

Ç

  • Çocuklarını, küçücük çocuklarını devletin okullarına göndermeyip gizli yerlerde hainane emellerini gerçekleştirmek için Kur'an kursu açan cahil kişilere teslim eden ana ve babalara sesleniyorum: Bunu yapmaya hakkınız yoktur. O çocuk ileride sizin yaşınıza geldiğinde size belki de lanet edecektir. Bu vebal altında kalmamanız için çocuğunuzu devletin okullarında okutunuz. Kız-erkek ayrımı yapmadan okutunuz.
23 Temmuz 1981 günü Erzurum'da yaptığı konuşma

D

  • Dün gece Şemdinli civarında yine böyle bir olay oldu. Aranan anarşistlerden bazıları; gece vakti vazifeden dönen bir askerî araca ateş ediyorlar, bir subayımızla bir erimizi şehit ediyorlar. Şimdi ben bunu yakaladıktan sonra mahkemeye vereceğim ve ondan sonra da idam etmeyeceğim! Ömür boyu ona bakacağım! Bu vatan için kanını akıtan bu Mehmetçiklere silah çeken o haini ben senelerce besleyeceğim! Buna siz razı olur musunuz?[9]
Muş, 3 Ekim 1984 ("Asmayalım da besleyelim mi?" diye servis edilip 13 Aralık 1980'de idam edilen Erdal Eren için söylendiği iddia edilen sözün aslı ve tarihi budur.)
  • Dünyada kimseden çekinmeden dolaşabilmek, konuşabilmek, alnı açık olabilmek kadar insanı kendinden emin duruma getiren, rahatlatan başka bir zevk olduğunu zannetmiyorum.[10]

E

  • Erbakan'ın "Allah bir" dediğine bile inanmaya gelmez.[11]
  • Eski siyasi partilerin ileri gelenlerini evlerinde göz hapsine de alabilirdik. Ziyaretleri yasaklayabilirdik. Telefonlarını kestirebilirdik. Hatta evvelce işlediklerinden dolayı özel bir mahkemede mahkûm da ettirebilirdik. Bunu teklif edenler bulunmadı değil. Fakat ben hiçbirine itibar etmedim. O zaman belki hepsini kahraman edecektik. 27 Mayıs'tan sonra mahkûm edilenler ve idam edilenler şimdi kahraman olmadılar mı? Bunu düşünerek bu yolu tercih etmedim.[12]

H

  • Halkımızın bankalara hücum ederek fazla miktarda para çekmelerinden endişe ediyorduk. Böyle olması da normal karşılanabilirdi. Hâlbuki o akşamüzeri aldığımız bilgilerden tam tersi olduğu ortaya çıktı. Bugün bankalara yatırılan mevduat, çekilenden daha fazla idi. Bu durum, halkımızın yeni yönetime duyduğu güvenin güzel bir örneğiydi.[13]
15 Eylül 1980
  • Hiç sabırsızlık göstermeyin! Siyaset yapmanın ölçüsü var mıdır yok mudur, yakında öğreneceklerdir. Samimi bir şekilde memleket meseleleri ile uğraşmak nedir? İdeolojik mücadele, bölücülük, anarşistlik nedir? Bunlar arasındaki fark nedir? Bunları da öğreneceklerdir![14]
4 Kasım 1982 günü İstanbul'da yaptığı konuşma

İ

  • İlk idam kararı geldi önümüze. Ve dedik ki: Sağcı solcu yok. Mümkünse bir sağcı bir solcu, iki sağcı iki solcu. Neyse, kaç tane çıkmışsa ikisini beraber yapalım. Sonra demesinler ki bize: "Bu gelen yönetim efendim sağı tutuyor, solu tutuyor." gibi... Töhmet altında kalmayalım. Üzülüyoruz tabii. Bir insanı idam etmek kolay değil. Fakat o idam ettiğimiz kişi, belki 15-20 kişinin hayatına son vermiş. Öyle kimseler geliyor önümüze. Onun için kılımız kıpırdamadan bunu yapıyorduk.
Mehmet Ali Birand'ın 1998 yılındaki 12 Eylül belgeselinden

K

  • Kur'an-ı Kerim'de yerine getirilmesi gereken birçok iyi emirleri yerine getirmeyiz de; işimize geldiğinden, erkek olarak kıskançlığımızdan, kadını bir mal olarak kabul etmemizden dolayı onları eve kapatmayı, yüzünü kimsenin görmemesini isteriz. Zavallı kadınlar ise ne ayeti bilir ve ne de okumuştur. Hoca öyle söylemiştir diye ona körü körüne inanmıştır. Kocasından da korkmaktadır. Eğer bilse ki o ayetler söylendiği kadar katı değildir, o zaman doğruyu bulacaktır.[15]

M

  • Memleketimiz için komünizm ne kadar tehlikeli ise, faşizm ve dine dayalı veya onlara taviz veren rejimler de o kadar zararlıdır. Hatta ben daha da zararlı görürüm. Anayasanın başlangıç bölümünü iyi okuyunuz. Bizi birbirimize birleştirecek olan Atatürkçülüktür. 12 Eylül'de ona sahip çıktığımız içindir ki milletimizin büyük desteğine mazhar olduk. Bundan taviz veremeyiz. Ben karşı çıkarım.
4 Ocak 1984 günü yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında söyledikleri
  • Millete ne söz vermişsek hepsini noksansız yerine getirmiştik. Şimdi herkes bizi alkışlıyor ama ileride de bu yapılanlar acaba alkışlanacak mı? Zannetmiyorum. Yapılanların hepsi tarihin tozlu sayfaları arasında kaybolup gidecektir.[16]
  • Müracaatlar gelmeye başladı sağdan soldan: "Efendim, Fethullah Gülen Hoca sizinle konuşmak istiyor..." "Hayırdır?" dedim: "Ben ne konuşayım onunla?" Kabul etmedim. Tekrar geldiler, tekrar istediler. Hatta bir de bana saat getirmişler, "Almam bunu." dedim. Rüşvet!
Üniversite öğrencilerine konuk olduğu Genç Bakış programından, 2006

O

  • ODTÜ'de öğrencilerden büyük ilgi gördüm. Sevgi gösterilerinde bulundular. Düşündüm de 12 Eylül 1980'den evvel acaba cumhurbaşkanı böyle üniversiteye gelip rahatlıkla dershanelere girebilir miydi? İşte o noktadan bu duruma gelinebilmiş ise 12 Eylül Harekâtı'nın sağladığı huzur ve güven ortamının yararı kendiliğinden ortaya çıkıyor demektir.
13 Ocak 1984 notları
  • 12 Eylül'den evvel bu meydan; çok mitinglere, toplantılara sahne oldu. Bugünkü gibi her taraf Türk bayraklarıyla donatılacağına kızıl bayraklarla donatıldı! Yalnız bizim değil, Türk milletinin değil, bütün dünyanın hayran kaldığı; yalnız Türk milletine değil, mazlum ve esir milletlere de kurtuluş meşalesi olan eşsiz Atatürk'ün resim ve portreleri yerine başka ülkelerin liderlerinin resimleri ellerde taşındı, duvarlara asıldı! Bu meydanda![17]
4 Kasım 1982 günü İstanbul'da yaptığı konuşma
  • 12 Eylül'den evvel moda olan Marks'ı, Lenin'i, Mao'yu okuyanlara sesleniyorum. Onlara sesleniyorum ve diyorum ki: Evvela kendi büyüklerinizi; yoksul ülkelere, tutsak ülkelere dahi lider olmuş Atatürk'ü okuyunuz! Onu öğreniniz, ondan sonra diğerlerini okuyunuz.
4 Eylül 1981 günü Sivas'ta yaptığı konuşma
  • 12 Eylül'den kısa bir süre önce Ankara Ayrancı bölgesinde bir inzibat erini arkadan vurup öldüren 19 yaşındaki Erdal Eren adındaki terörist hakkında verilen idam cezasını bugün onayladık. İdam gece yarısı infaz edildi.[18]
2 Şubat 1980'de inzibat eri Zekeriya Önge'nin hayatını kaybettiği olaydan bahsediyor, 12 Aralık 1980 Cuma
  • Onlar tencereyi pisletmişlerdi. Yeniden tencereyi verelim, yeniden pisletsinler, istedikleri bu.
15 Ocak 1981 günü Konya'da yaptığı konuşmada yasaklı siyasiler için söyledikleri

P

  • Param oldukça da dans zevkimi gidermek için barlara giderdim. Dans etmeyi sever ve iyi de dans ederdim. Ancak bardaki konsomatris kızlara acırdım. Hoşlansın hoşlanmasın, yorgun olsun olmasın, önüne gelenle dans etmeye veya içki içmeye mecburdular. Hatta ne kadar içki ısmarlatır ise o kadar fazla para alırlar. Kendilerini para karşılığı satan kızlara karşı daima acıma hissi duymuşumdur. Cemiyetin büyük yarası olarak devam edip gidiyor.[19]
Topçu Okulu günleri
  • Politika; orduya, camiye ve okula girmemeli. Şimdiki politikacılara sorarsanız, "Efendim okulda politika olmalıdır." Ne münasebet! Ben okul bitinceye kadar ilim, irfan sahibi olmalarını; bunları öğrenmelerini beklerim.
Mehmet Ali Birand'ın 1998 yılındaki 12 Eylül belgeselinden

S

  • Suçsuz ve masum insanları bile tavuk keser gibi öldüren ve ülkeyi kan gölüne döndüren insanların da Avrupa Konseyi ülkelerine hoş görüneceğim diye idam edilmemelerini vicdanım kabul etmiyor. Bu hainler 5000 civarında insanın canına kıydılar. Bunların içerisinde kahvede oturup birbirleriyle güzel güzel muhabbet edenler, otobüsle evine gidenler; sokakta dolaşan, parkta oturan vatandaşlarla toplumun güvenliğini sağlamaya çalışan polis, jandarma, asker, subay, astsubaylar da var.[20]

T

  • "Taksim'de kilise var, cami yok. Kiliseye karşılık biz de cami yapmak istiyoruz." dediler. Bu teklifi de kabul etmemiştim. İstanbul'da sanki cami sıkıntısı varmış gibi cami yapma teklifi getiriyorlar. "Okul yaptıralım." demezler de "Cami yaptıralım." derler.[21]
  • Türk milleti tarihte ne çekmiş ise bu gibi kara cahil yobazlar yüzünden çekmiştir. Acaba o Atatürk hayatını hiçe sayarak bu mücadeleye atılmasa ve Türkiye'yi esaretten kurtarmasa idi o yobaz, yobazlığını daha rahat mı yapabilecekti? O yobaz; vatandan ne anlar, milletten ne anlar. Onun kafasının içinde sadece hurafeler var. Zavallı, hurafelerin içinde kendisini kaybetmiş.[22]

Ü

  • Üniversiteye gelmişler, kendilerini istikbale hazırlamak ve bir iş sahibi olmak istiyorlar. Yoksa Marksist-Leninist veya şeriat düzeni kurmak için gelmediler. İşte şimdi rahat okuma ortamına kavuştular. Beni de o ortamı yaratan kişi olarak görüyorlar, onun için alkışlıyorlar.
İstanbul Üniversitesi ziyaretinde öğrencilerin yoğun ilgisi hakkkında, 14 Ocak 1983 notları

Kaynakça

  1. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  2. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  3. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  4. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_-Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  5. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  6. https://www.youtube.com/watch?v=tu6vvyz_C54
  7. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  8. Kenan Evren'in Anıları 5
  9. Oran, Baskın (1989). Kenan Evren'in Yazılmamış Anıları. Ankara: Bilgi Yayınevi. s. 189. ISBN 975-494-095-9.
  10. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  11. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  12. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_-Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  13. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  14. Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren'in İstanbul Konuşması (04.11.1982) https://www.youtube.com/watch?v=MU04WcsUhlE
  15. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  16. Kenan Evren'in Anıları 4
  17. Devlet Başkanı Org. Kenan Evren'in İstanbul Konuşması https://www.youtube.com/watch?v=MU04WcsUhlE
  18. Kenan Evren'in Anıları 2 https://www.academia.edu/43660139/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_2
  19. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  20. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1
  21. Kenan Evren'in Anıları 5
  22. Kenan Evren'in Anıları 1 https://www.academia.edu/43659860/Kenan_Evren_Kenan_Evrenin_An%C4%B1lar%C4%B1_Cilt_1