Jeremy Bentham: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

14.19, 26 Nisan 2020 tarihindeki hâli

Herhangi bir eylemde görülebileceği gibi mizacın doğası iki duruma bağlıdır: 1. Eyleme ilişkin açık eğilim. 2. Bunu doğuran güdünün doğası. Bu bağlılık, güdünün doğası gereği farklı kurallara tabidir. Bunlar belirlendiğinde sanırım gerçekleştirilecek eyleme ilişkin açık eğilim, çoğunlukla olduğu gibi, gerçek eğilimle aynı olacaktır.
Eylemin eğilimi iyi ise, güdüsü de bencil ise: bu durumda güdü her iki tarafta da bir sonuca neden olmaz. İyi bir mizacın göstergesi değildir ama kötü bir mizaca da işaret etmez.^[1]

Yetişkin bir at ya da köpek, ussal kapasitesi ve iletişim yetileri bakımından, bir günlük, bir haftalık, hatta bir aylık bir bebekle kıyaslanamayacak kadar gelişmiştir. Kaldı ki öyle olmadığını farz edelim, bunun ne önemi olurdu? Asıl soru, ‘akıl yürütebiliyorlar mı’ ya da ‘konuşabiliyorlar mı’ değil, “acı çekebiliyorlar mı’ sorusudur. ^[2]

Doğa, insanoğlunu iki egemen efendinin buyruğu altına sokmuştur: acının ve zevkin. Ne yapmamız gerektiği hakkında tek söz sahibi bu ikisidir.^[2]

Hem ilke olarak hem de uygulamada, doğru yolda ve yanlış olanda, insan niteliklerinin en ender bulunanı tutarlılıktır.^[2]

Diğer her şey için geçerli olan mizaç için de geçerlidir. Etkilerine göre iyi veya kötü olarak nitelendirilirler; etkilerine bağlı olarak toplumun mutluluğunu artırır veya azaltırlar. Bir insanın mizacı iki bakış açısından değerlendirilebilir: Ya kendi mutluluğu ya da diğerlerinin mutluluğu üzerindeki etkilerine göre. Bu iki açıdan bakıldığında ya da iki açıdan herhangi biri seçildiğinde ya iyi olarak nitelenir ya kötü ya da apaçık durumlarda bozuk.

↑ Benthamiana, ed. John Hill Burton, Edinburgh, William Tait, 1843
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Jeremy Bentham, The Principles of Morals and Legislation (1789)

@@ 33. satır: / 33. satır: @@
 [[Kategori:Kişiler-J]]
 [[Kategori:İngiliz filozoflar]]
+[[Kategori:Ateistler]]