Zazaca atasözleri: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Burası Zazaca Vikisöz değil. |
|||
1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Ніжний ранковий світло.jpg|thumb|right|220px|Akıl para ile satın alınmaz.]] |
[[Dosya:Ніжний ранковий світло.jpg|thumb|right|220px|Akıl para ile satın alınmaz.]] |
||
==A== |
|||
'''Adir Verda simerî ho da vere vayî.''' |
|||
'''Adir vatene ra, fek névéseno.''' |
|||
'''Adir veş o la vel nebo.''' |
|||
'''Aklo sivil baro giran o.''' |
|||
'''Areyé gejî bi ho géreno.''' |
|||
'''Awe bi pircina néna aré kerdiş.''' |
|||
'''Awa seré serî çi qarişék çi çar giştî.''' |
|||
'''Akil taça zerrîn a herkes sare d’çîn a.''' |
|||
'''Astor bi goreye gama ho ne, bi goreye espare ho remena.''' |
|||
'''Awa vinertî bûy duna.''' |
|||
'''Akıl ebe perura neroşûno.''' |
|||
'''Areba bı kelebay rar nevitay zeydini.''' |
|||
'''Astor mayine xo şılasneno.''' |
|||
'''Ave ki bi veng sona cıra biterse.''' |
|||
'''Ava ke şonaye lıim ni tepşena.''' |
|||
'''Ava ke şına, sopa ho zi roternena.''' |
|||
'''A raê ser fişta.''' |
|||
'''A rayê ser fişta.''' |
|||
A roze na roze zumin nêdio. |
|||
'''Ağaeni ´ve daene, sefkaneni ´ve panaene bena.''' |
|||
'''Ağay ra mal vejino, şıwani/şuanê ra can vejino.''' |
|||
'''Adır ke gına koti ro, uza vêseno.''' |
|||
'''Adır ke gına koti ro, uza vêsneno.''' |
|||
'''Adır ke nêbo, dü nêvejino.''' |
|||
'''Adırê dey daria we.''' |
|||
'''Adırê isonê neq wedariyo.''' |
|||
'''Adırê xo dariyo we.''' |
|||
'''Amê ke sıt nêest, most nêbeno.''' |
|||
'''Amirê (omrê) to kılm bo.''' |
|||
'''Amrê roza tenge kılmo.''' |
|||
'''Amırê Haq ke dekerna, awa derode vındena.''' |
|||
çe tu biveso |
|||
'''Amıre to derg bo.''' |
|||
'''Amırê xo jêde şi, senık mend.''' |
|||
'''Aqıl ´ve pere nêroşino.''' |
|||
'''Aqıl ke sarê de çine bi, qafıka huske sê kena!''' |
|||
'''Aqıl sere de niyo sare dero.''' |
|||
'''Aqılê mı de nêmend.''' |
|||
'''Ar namus dariyo we.''' |
|||
'''Ar namusê xo çino.''' |
|||
'''Araqê çariyo.''' |
|||
'''Astarê mordem ki vışıya, peyser nino.''' |
|||
'''Astarê xo vışa.''' |
|||
'''Astê zon çino''' |
|||
'''Astê zoni çino.''' |
|||
'''Astonê ney ke bısıknê, cıra ci voreno.''' |
|||
'''Astık esto cı, sero gıreno.''' |
|||
'''Asıq kerdo Pasa Piyê xo darde kerdo''' |
|||
'''Asıq kerdo pasa, piyê xo darde kerdo.''' |
|||
'''Asıqe vato:" Ez mêrdê xora vêren, gestê (werdena) xora nêveren."''' |
|||
'''Awa ke ame dey serde vergê yavani serde nêro.''' |
|||
'''Awa ke mı diye, vergê yavani nêdiye.''' |
|||
'''Awa ney tik sona.''' |
|||
'''Awa rıyê xo verdiyade.''' |
|||
'''Awa şiae ama çımu serde nêvinena.''' |
|||
'''Awe sona qum maneno.''' |
|||
'''Awres koy ra herediyo xevera koy xora (cıra) çinê bia.''' |
|||
'''Axrete de çıtur cavê xo dana?''' |
|||
'''Axrete de destê mı ve gıranê to dero. |
|||
''' |
|||
'''Axrete de tora pers bo.''' |
|||
'''Axır rozeki tij erzena ma.''' |
|||
'''Alim ho vira keno, qeleme ho vira nékena.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
==B== |
|||
'''Bext nêdana bi text.''' |
|||
'''Bextê romî nîyo. Bextê romî çîn o. Bê tumanî bigêre, milê xo verî zalimî de çewt meke.''' |
|||
'''Bi destî verda, bi lingî dima gêra.''' |
|||
'''Bi dinya bişêwire, bi aqilê xo bike.''' |
|||
'''Bi pers merdim şino keyeyê Homayî.''' |
|||
'''Bi werrekna dest nêreseno gileyê gijîkî.''' |
|||
'''Bixebitye sey merdiman, biwere sey şêran.''' |
|||
'''Bize çi qas zî dizdek a bê teke a roje vîst û yew adar a vewre eşta vila dare, şand nêmend hemtî.. veyvek serê estore de ya kes nêzaneno nêsibê kamî ya''' |
|||
'''Bilbil kerd kefesa zerîn yi hunc vatên: “Ah vaten, vah vaten!''' |
|||
'''Bar nişin vere her, her şin vere bari.''' |
|||
'''Bakıl rew beno kokım.''' |
|||
'''Bêbextu rê elqen nêbena.''' |
|||
'''Bêçıka dey na isi ra esta.''' |
|||
'''Bêçıka xo ser fetelneno.''' |
|||
'''Beçıka xora la girede ke xo viri ra nêkere.''' |
|||
'''Bêkês bırakê maa xo ra vano " bao"''' |
|||
'''Bêkes bırakê mua xo ra "bao" vano.''' |
|||
'''Beli niyo ke çı aqıli rê xısmete keno.''' |
|||
'''Bênamus u bêşerefo.''' |
|||
'''Beno vind, beno kemera bınê gol.''' |
|||
'''Beraşiya xo satiya.''' |
|||
''' |
|||
Berbeno, çımu ra heştir nê, gon sona.''' |
|||
'''Bervis pere nêkeno.''' |
|||
'''Bezna xo hên rındeka, tı hên zonena lêa deriya.''' |
|||
'''Bi dırıka şiae, nişt ve gıranê mara.''' |
|||
'''Bi paka, kerd serd.''' |
|||
'''Bio serevde (bia serevdie).''' |
|||
'''Boa xo bie wes.''' |
|||
'''Boa xo bie, wes mıde sare onceno''' |
|||
'''Boa xo ke biye wes, elqeni xo viri ra keno.''' |
|||
'''Boeke va, çêver nasbeno.''' |
|||
'''Bom kerdê top, baqıl verdê ra.''' |
|||
'''Bomi de rae ra meso, torê bela ano.''' |
|||
'''Bonc bêçiki boncemena zu (jü, yew) niyê.''' |
|||
'''Bono ke himê xo çurig bi, rew rijino.''' |
|||
'''Boşta xo qewina, coka hêni keno.''' |
|||
'''Budela nişto ro, ostori vato:" Ez bego"''' |
|||
'''Budelay can do, baqıl werdo.''' |
|||
'''Bure bısıme, dısmenê xo nasbıke.''' |
|||
'''Bın sabırıno, ser nêsabırıno.''' |
|||
'''Bınaê zur polo çino.''' |
|||
'''Bınê deşti ra dano cı.''' |
|||
'''Bınê karê gırani de hurê xo amo or (war).''' |
|||
'''Bınê lıngunê tode haki estê, çıko ?''' |
|||
'''Bınê na pırdi ra zaf awe vêrda ra.''' |
|||
'''Bınê qesu de nêmaneno.''' |
|||
'''Bınê sarê deyra vejino.''' |
|||
'''Bıne sımeri ra awe beno.''' |
|||
'''Bınê zonê tode çiyê esto, ala tever ke, çıko.''' |
|||
'''Bınê zımêlu ra hurdi hurdi huyino.''' |
|||
'''Bırak çeka cinika, zur bela cinika''' |
|||
'''Bırayê werdene eke fek ra nêşi heredino.''' |
|||
'''Bıza gerrıne kes werte malê xo nêkeno (nêverdano).''' |
|||
'''Bıza ke mali ra bırıê ra verg weno.''' |
|||
'''Bıza yisoni her waxt dilêt nêzena.''' |
|||
'''Bıze ´ve lınga xo, miye ´ve lınga xo darde bena.''' |
|||
'''Bızeke bıza, mexelê xo kınena, kena pak, hona meğel bena.''' |
|||
==C== |
|||
'''Çimî teberde yê, wel se ba''' |
|||
'''Çila koran rê def keran rê bêfeyde yê''' |
|||
'''Çala ke merdim hewalê xo rê bikeno rojêk bi xo keweno''' |
|||
'''Çimê bergirewtoxan yê berakerdoxan de yê''' |
|||
'''Cinîya ke biwaz; merde xo kena vezîr, nêwaz kena rezil.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Cinavir, rueja mijin paven.''' |
|||
'''Cînîya rind zerra merdimî dejnena , cînîya nêrind çimê merdimî dejnena.''' |
|||
'''Cinîya hirab reşta bedilnena, mişag hirab se vaşturî bedilnen.''' |
|||
'''Cînî tehta camerdî ya, evlad zî tehta cînî yo.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Cîrano baş, şamîya ho tebahêk zede keno.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Cîran u merdimane ho re henda sazkerdişe yew cemaatî deyndayohî; akile inan henda akilê herî yo.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Çimê hesirinî zaf, rayerê xeripnayan akerdêne.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Ceve herî nepesheno''' |
|||
'''Çire çevt kerda to zana hena nêva mekke.''' |
|||
'''Comerd vané mali ra kené, egit vané cani ra kené.''' |
|||
'''Cavo ke koyi çine bi, tum xo ko vineno.''' |
|||
- Canê isonê nêweşi tırs wazeno. |
|||
- Canê xo ke nêvejiya, xuya xo nêvejina. |
|||
- Cano ke tenge de Haq Tala deyrê bêro comerdie. |
|||
- Cenika bê domone jê dara bê yemısa. |
|||
- Cevikê feqir tholo, qelvê xo hira wo. |
|||
- Cewo xılt (xırt) biyo genim. |
|||
- Ciê xo de dano pêro. |
|||
- Cigera xo tı hêni zona kemera. |
|||
- Ciran her waxt motazê cirane xo wo. |
|||
- Ciran motazê wela adırê ciranê xo yo. |
|||
- Coka vanê " muriya rınde hes weno". |
|||
- Coru keş verê pırnıke ro nêdo, o ki xo sera şiyo. |
|||
- Cüamerdêni hona nêmerda. |
|||
- Cüamerdi ki esto, namerdi ki esto. |
|||
- Cılo berz ra kam hes nêkeno. |
|||
- Cıq va, xeleşia. |
|||
- Cırê kelepur lozımo. |
|||
- Cıtkar Haqi ra rame wazeno. |
|||
==Ç== |
|||
- Çê cinie kena. |
|||
- Çê cinie nana ro. |
|||
- Çê mordemê azevi (ozovi) poşti ro wo. |
|||
- Çê wayê ma ke heliyo, baz bi karema serfırabi. |
|||
- Çêneka bome ra veyvıka bome vejina. |
|||
- Çêverê ceneti Comerd keno ra. |
|||
- Çêverê sar mecıne, çêverê to mecinê. |
|||
- Çeverê xo her waht rakerdo, sıfrê xo her waht hard dero. |
|||
- Çeverê xo qayim bice, ciranê xo dızd meveze. |
|||
- Çi destebera to yena aê bıke. |
|||
- Çio senık bereketê xo esto. |
|||
- Çiyo ke heramie de ame, heramie de sono. |
|||
- Coru heq ´ve neqi ra bie zu! |
|||
- Çı bıkere, xorê kena. |
|||
- Çı ramena ey çinena. |
|||
- Çı to destevera yeno, aê bıke. |
|||
- Çık ve çımunê mı vera pêra. |
|||
- Çım u buriye xo hêni zona ke qeleme ra vırastê. |
|||
- Çımê mı rae ra pera. |
|||
- Çımê mı ve rae ra mend. |
|||
- Çımê pısınge lona meri de ro. |
|||
- Çımê to kami vet ? Xo ve xo vet, coka honde xori vet. |
|||
- Çımê to ve roşt bo/vo. |
|||
- Çıme xo destê to dero. |
|||
- Çımê xo Haqi dero, Haqi ra cer to dero. |
|||
- Çıme xo her waht vesano. |
|||
- Çımo kor ra heştir nino. |
|||
- Çırax her waht vêreno hostaê xo ra. |
|||
- Çıria to mırê bêro, sola! |
|||
- Çıtiri bi ke herê ma zıra. |
|||
==D== |
|||
'''Dirbetin bi dirbeta xo zaneno''' |
|||
'''Dirbeta hawalî şeqaleyî zinarî''' |
|||
'''Diyes raşt ne şîyen ve.''' |
|||
'''Dişmenê bavan, nébeno dostê lawan.''' |
|||
'''Dimê kutik eştto kalib, hazar serre kalibra vetto, eyne dimê kutika'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Dosté pi u kali, laceki ré miraso'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Deste cineke ra xesil est zi, a cinek rinda.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Deste şêrî ra şûr nêkeveno.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Desto raşt sêr pîze ya vo'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Devlemendî hesabê peran zafî nê peran taynîn pers kenê''' |
|||
'''Dosté pi u kali, laceki ré miraso.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Daré çixa derg bena biboki, ca ra néresena asmen.''' |
|||
- Dare kerm weno, ison ki derd weno. |
|||
- Dosto khan coru dısmen nêbiyo (nêbeno). |
|||
- Dostê to wo gewes beno, dısmenê to wo, xırt bo. |
|||
- Dısmên mısne, peyser bonce. |
|||
- Dina rê adeta marê tometa. |
|||
- Dost verde, dısmên peyde qesey keno |
|||
- Dêso doğru (hewl) nêrijino. |
|||
- Dısmeno kan coru dost nêbio. |
|||
- Diko ke bêwaxt veng do, sare cıra kenê. |
|||
- Desti ra amawo. |
|||
- Dosto rınd sata tenge de bêli beno. |
|||
- Doman ke nêberva cızık cı nêdanê. |
|||
- Dür şiya, nejdi ama. |
|||
- Derd esto, dermani ki esto. |
|||
- Dele ke dıme xo nêlıçikno, kutıki ra dıme nêkunê. |
|||
- Dosto aqıl senık sarê yisoni dezneno. |
|||
- Dele ke qızvane bie, kutıki Halev ra yenê. |
|||
- Diki hewnê xo de sılond dio. |
|||
- Dırbetia qersune bena wes, yê qesê xırabın wes nêbena. |
|||
- Dırbetia dısmêni bena wes, yê dosti wes nêbena. |
|||
- Dımê lüye lüye rê bar nêbeno. |
|||
- Destê xo nê xocey ra beno, nê kilise ra. |
|||
- Dısmêni rê mınete nêbena. |
|||
- Dare ve perunê xo şiye dana. |
|||
- Doo bıbe, rono cıbe. |
|||
- Dıto selıke, esto delıke. |
|||
- Daro ke keno wertê zımelunê mara. |
|||
- Daene ki guretene ki ise Heqia. |
|||
- Dırıka sura, nişta gıranê (vıranê) mara. |
|||
- Derjêni ke berze, hard nina. |
|||
- Dı lingê mı kerdi zerê jü postali. |
|||
- Deyra xêr nino. |
|||
- Dua ke qewul nêbie, yison cırê amin nêvano. |
|||
- Desto jüy ra ceno, desto bini ra dano. |
|||
- Dıdonê xo sone keno. |
|||
- Dıdonunê xo qırısneno. |
|||
- Dina ra morumo. |
|||
- Dina ra xevera xo çina. |
|||
- Doman ke nêbi, cırê tımoni (tumani) nêderjinê. |
|||
- Dewlete yisoni rê hem dosta, hem dısmena. |
|||
- Destê xo tene çapık bıde. |
|||
- Destê xo zaf gırano. |
|||
- Da cao nazıki ro |
|||
- Dı goyil ke bi zu, kes bese nêkeno cera bıkero |
|||
- Derdê qesê xıravini nêoncino |
|||
- Destê keşi ro pêsê dayê nêgıno. |
|||
- Dısmen halê dısmên nêzono. |
|||
- Dısmeno baqıl, dosto bomi ra rındo. |
|||
==E== |
|||
==Ê== |
|||
'''Eke kutik merdiman ho bigêro, apê ho verg, halê ho luy hesibneno.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Eke dara ho cîrane ho rê da ronayiş; kijê ey dar rê zî bahçe rê zî vayîr vecyene.''' (mintiqa Daraheni/Kawar |
|||
'''Eke heskerdiş bibo keynekî rindê de resenî cînîyan.''' (mintiqa Daraheni/Kawar |
|||
'''Eka tîja ser sivayî ra feyde nêgirevt, tîja shanî ra feyde chîn o.''' (mintiqa Daraheni/Kawar |
|||
'''Eke zorîye nîna ber meşuxulne raştîye nêvejyena meydan.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Eke şivane kavire bivero, zura ey verg verdo beno.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''E veinan ma her tim/her veht hoyl heber dayene.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Ê verînan ma eke çî ke vanê, zanenê ke vanê.''' ((mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
- Eke tüyê ri kerê, vano:"Rama vorena". |
|||
- Eke vêsa bi, vano: "Ez mırd nêben". Eke mırd bi, vano: "Ez vêsan nêben" |
|||
- Eli Baba sık beno xo, ez sık xo nêben. |
|||
- Elqena cüamerdi bo, vind nêbena. |
|||
- Emegê xo hece şi. |
|||
- Emegê xo zaf kêwt cı. |
|||
- Endi bayêni bie, şayeni şiye, era dıme mekuye. |
|||
- Ersız kerdo qazixte nêvato ez çar biyo, nêvato salê mı çar bi. |
|||
- Esmer vera rame çina, qıtlığie esta. |
|||
- Eve dılapa derya qolınde nêbena. |
|||
- Eve laê dey yison nêsono quye. |
|||
- Eve zori rindie nêbena. |
|||
- Ewro dinaa, meste axreta. |
|||
- Ewro mırê, mestê torê. |
|||
- Ey bır nêken, pey de mija xo nêken. |
|||
- Ey tomê fekê xo guret. |
|||
- Ez ağa, to ağa, kam şüane? |
|||
- Ez dekerin, kamo qale mı keno. |
|||
- Ez Heqi ra nêtersen, deyra tersen. |
|||
- Ez kerdu wertê dı çêranu. |
|||
- Ez kerdu wertê ustıne u çerani ra. |
|||
- Ez no (na) hewni ra nêvan xêr bo. |
|||
- Ez quli ra nêtersen, Haqi ra tersen. |
|||
- Ez ramon, çinon, çarnon ken sofi, ağay de barekon. |
|||
- Ez reyna riê to nêvin. |
|||
==F== |
|||
'''Firsend her tim dest nékuno.''' |
|||
- Fek ra dosto, zere ra dısmeno. |
|||
- Fek ro de, lokme destra bijê (bizê, bice). |
|||
- Fekê dey deyrê bela ano. |
|||
- Fekê mı we meke, gıra qeseyken. |
|||
- Fekê mılet çüal nio ke gıre de. |
|||
- Fekê tora çı vejino, gosê to bıhesno. |
|||
- Fekê verg ke bi gonin, nêvındeno |
|||
- Fekê xo kef dano. |
|||
- Fekê xo kena ra, çımunê xo weke. |
|||
- Fekê xo kılıt bi. |
|||
- Fekê xo reê vêso. |
|||
- Fekê xo sıtra vêsa, doê xo puf keno sımeno. |
|||
- Fekê xo şi peye goşi. |
|||
- Fekê xo şi peyê goşi. |
|||
- Fekê xo zaf sısto. |
|||
- Felek amo nişto ro, emaneta xo wazeno. |
|||
- Felek her waht isoni de yar nêbeno. |
|||
- Feqir ra pers kerdo, vato: "Kam rasto? " Vato: "Haq rasto." |
|||
- Feqirêni ayv niya, xızanêni ayva. |
|||
==G== |
|||
'''Goştê luye ne helal o, ne heram o.''' |
|||
'''Ga mireno çerme maneno, merdim mireno name maneno.''' |
|||
- Ga ke gına waro (hardi ro), kardi benê zaf. |
|||
- Ga mıreno, çermê xo (xu) maneno, mordem mıreno, namê xo maneno. |
|||
- Gao qefelayirê ooha manewo. |
|||
- Gême bêheşi nêbena. |
|||
- Gende kam kerde ? Seê bê ma u bê pi kerde. |
|||
- Gereke gula tora şêro or ( war). |
|||
- Gereke peynia na qeşi sere sare bıqefelne. |
|||
- Gole awera vejino, çıko? |
|||
- Golo bê bıno. |
|||
- Goloke cıra awe sımıte, khêmere cı nêerjina. |
|||
- Gomê bomuno. |
|||
- Gon vırazeno ra. |
|||
- Goni gureta, bese nêkeno vozdo. |
|||
- Gonia mı cırê girina. |
|||
- Gonia xo cırê girina. |
|||
- Gonia) ma lino. |
|||
- Gora isoni de mala jiançiyek (!) vejina. |
|||
- Gosê xo bie gırani. |
|||
- Gosu ra khêmi hesneno. |
|||
- Gosu ra khêro. |
|||
- Gosunê ney reê ta de. |
|||
- Goza kore ´ve derjêni vejina. |
|||
- Guk ki vano " ez gao". |
|||
- Gukê axure gaê axure ra nêterseno. |
|||
- Gula lone kerdie vêsan nêmanena. |
|||
- Gula mıra (mara) nêşi. |
|||
- Guna deya vılê todera. |
|||
- Guna mına axrete de peê pırdê mumünde vılê to dera. |
|||
- Guretene ki daene ki kar u gure Heqio (Haqiya). |
|||
- Gureto bınê perrunê xo. |
|||
- Gılê çü ke mısnara cı, yeno rae. |
|||
==H== |
|||
'''Hewalon a bigêr, bur la wertaxî mekire.''' |
|||
'''Homa , hevalê heqîya yo.''' |
|||
'''Heş ke pîr bi, luyî pê kay kenê.''' |
|||
'''Heta leyl [lêl] mebo, zelal nêbena.''' |
|||
'''Her bi bar hevt ray awk ra vîyereno la bê bar yew ray nêvîyereno.''' |
|||
'''Hesirê çiman ra aqil bigire.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Hevt adarî de melegî ameyê var vatê û qêrayê, visarî.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Heta ke roje denêbîyo, kerg hakê xo nêşiknena.''' |
|||
'''Herî têşan beno ser ave û têşan ano.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Hebe torbé tali asroré néna péguretene.''' |
|||
'''Her rindeké qusuré de xo esto''' |
|||
'''Her çı zano venca buro.''' |
|||
- Hakê ewrey kêrga mestey ra rındo. |
|||
- Halenê puyê (piyê) kori Heq ´ve xo vırazeno. |
|||
- Hal-waxtê xo hurendi dero. |
|||
- Haqa bıza kole bıza iştirine rê nêmanena. |
|||
- Hasa huzırê tora. |
|||
- Hata karê kena ke, kesike sona dare ser. |
|||
- Hata ke kêwte sare, awe dere de vınete. |
|||
- Hata nêrame ke, nêçinena. |
|||
- Hata zoni çamuri de mend. |
|||
- Hêfê isanê hewl ke rew mıreno. |
|||
- Hêfê mı bêro torê. |
|||
- Hêgao ke vılo nêkerdo nu (nan, non) nêdano. |
|||
- Helal hazır, ya Xızır! |
|||
- Helal heram keno têwerte. |
|||
- Heni ke bio zar, zu astık ´ve postık ra mendê. |
|||
- Heni ke lerzeno, tı vana tewranie gureta. |
|||
- Heni ke tersa jê momi cor de ame or (war). |
|||
- Heq comerdo. |
|||
- Heq comerdu ra comerdo. |
|||
- Heq cor çêveru ra çêverê ra kero (a kero). |
|||
- Heq çı dano xêr bıdo. |
|||
- Heq esto dina de, piê xo serawo, veri ra nio. |
|||
- Heq hetê bê kesu dero. |
|||
- Heq isoni (isani) motazê mıxeneti nêkero. |
|||
- Heq ke da nêvano lazê kamio, çêna kamia |
|||
- Heq ke zona, quli ra wedardene rınd niya. |
|||
- Heq mıdo, ezi ki to di. |
|||
- Heq mıra hes nêkeno, ezi ki deyra hes nêken. |
|||
- Heq rametia xoro aste kero. |
|||
- Heq Tala derdê cigere ve dısmenê mınê axrete nêdo. |
|||
- Heq Tala isonê neqi qıdıxê made mevezo. |
|||
- Heq Tala ma tawuyê na qesu nêkero. |
|||
- Heq Tala mal dey do, fırsat dey medo. |
|||
- Heq Tala mezela ma dey ra dür bero. |
|||
- Heq Tala sas keno, kas mekero, kas keno sas mekero. |
|||
- Heq Tala, ma tawuyê to nêkero. |
|||
- Heq, koy ra gore vore (vare) dano. |
|||
- Heqi ra bıbienê, Kırmancia beleke reyna biamenê, ala kam vosno, kam bienê vorek. |
|||
- Heqi ra ke amê, qul se bıkero. |
|||
- Heqo Tala mıdo ezık todi. |
|||
- Heqo, emaneta xo peyser bije. |
|||
- Hequ Tala ison ve vêsanie tervia nêkero. |
|||
- Her ´ke gına çamuri ro, wayir ra qewetın kes çino. |
|||
- Her ca de bêçıka xo esta. |
|||
- Her ca qesey meke, bır ´ve goşo. |
|||
- Her caê to ke adır bo, sekena? Hondê xo ca vêsnena. |
|||
- Her çi meydan dero. |
|||
- Her çiçege boê nêdana |
|||
- Her çı zono (zano) wenca boro (buro). |
|||
- Her dare koka xo serowa. |
|||
- Her dare ra qoçıke nêvîrajina. |
|||
- Her ke bi vêsa, zıreno. |
|||
- Her ke hero, ree gıneno çamuri ro. |
|||
- Her kes ağaê çê xowo |
|||
- Her kes ayvê xo nimeno thê. |
|||
- Her kes barê Heqi poşt nêkeno. |
|||
- Her kes het. ra onceno. |
|||
- Her kes kerdena xora gore vineno. |
|||
- Her kes lazê ma u piê xuwo (xowo). |
|||
- Her kes lazê piê xoyo. |
|||
- Her kes rıskê xo weno. |
|||
- Her kes, honde tali u qederê xo onceno. |
|||
- Her keşi derdê de xo esto. |
|||
- Her keşi jê xo mezone (mezane). |
|||
- Her keşi rê esto, marê çino. |
|||
- Her ki esto, herê heru ki esto. |
|||
- Her ko ra gêver bio, çımı ki dewe onto. |
|||
- Her pêxamberi dua canê xo kerda. |
|||
- Her qafıke ra qesê vejino. |
|||
- Her tair (their) ´ve zonê xo waneno. |
|||
- Her tair (their) halênê xo ´ve xo vırazeno. |
|||
- Her tenge ra dıme hiraie esta. |
|||
- Her vas koka xo sero roweno. |
|||
- Her wela adıri de gevij dano. |
|||
- Hêrdisa to bia sıpê, serm nêkena. |
|||
- Hêrdise bıze ra ki esta. |
|||
- Hêrdise ra gore sane beno. |
|||
- Herê bê perire bar beno zaf. |
|||
- Herê borono. |
|||
- Herediye, boxça xo gurete şiye |
|||
- Heremus wele kıneno, keno xo ser |
|||
- Heri rê mom şiya vato: "ya koli, ya ki areê qedia." |
|||
- Heri vato, "azna zon", şiyo çêmi ver, vato," mı xo vira kerd". |
|||
- Herkes moa(maa) mı pers keno (perseno), piê mı kês pers nêkeno. |
|||
- Hero bê kira her kes niseno ro cı. |
|||
- Hero bê kirawo. |
|||
- Hero ke gever bi, vergi ra nêterseno. |
|||
- Hêrs ra ke nişta ro,zerar ra urzena ra. |
|||
- Hêrsra ke ustara, zerar ra nisena ro. |
|||
- Hes gême ra heredio, xevera gême çinê bia |
|||
- Hes ke bi khokım, qidie (gudiê) xo pê kay keno. |
|||
- Heştire çımu jê la u laşer şi |
|||
- Hewnê isonê vêsani nino. |
|||
- Hewnê vêsani nino. |
|||
- Hewnê xo hewnê awreşiwo (hargoşiwo). |
|||
- Hewnê xo zur qesey meke, dıdanê Pexamberi dezenê. |
|||
- Heywano ke peê xo khul bi, qılancıke ke koti ra yena zoneno. |
|||
- Hiraisê ostori poştiya gao nêyri rawo. |
|||
- Hirê xo ame, şi. |
|||
- Hona boa sıt fek ra yêna. |
|||
- Hona ostor (astor) nêgureto, nalu ceno. |
|||
- Honde hêsar bio ke çino. |
|||
- Honde ke ma va, tuk ame zonê maro. |
|||
- Honde kutıki qimetê xo çino. |
|||
- Honde xode pil mebe. |
|||
- Hot tenu qewetin erjiê barê here( gureto barê here ra), vato: "Axx bêkhêşiye!" |
|||
- Hozor (hazar) reê posema bi. |
|||
- Hurdine pia sare naro zu (jü, yew) balisna. |
|||
- Huska husk qemetio pıra. |
|||
- Hı vato, pırnıke ra pero. |
|||
==I== |
|||
'''İnsan kal beno, zerri kal nébena.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''İnsan viran vindeno, vesan névindeno.''' |
|||
- Isono ke gına waro, dostê xo çino. |
|||
- Isono ke gıra şi raê ceno. |
|||
- Isono kılm çiê xo verê gule dero. |
|||
- Inatê xo inatê khêrgo. |
|||
- Inatê xo, inatê Hermenio. |
|||
- Inu lınge esta (esta ra) zumini ver. |
|||
- Ison ´ve cüamerdie bımıro. |
|||
- Ison ´ve qesê domani raê ra nêsono. |
|||
- Ison bêxeta nêbeno |
|||
- Ison derdê xo ke nêvazo, derman nêvineno. |
|||
- Ison gereke dua ma u piê xo bıcero |
|||
- Ison hata nêramo ke, nêçineno. |
|||
- Ison isot dırvêta isoni nêkeno. |
|||
- Ison jü kêmerr ra dı qılancıku nêkıseno. |
|||
- Ison ke awe sero bo, mor bile qarsê isoni nêbeno. |
|||
- Ison ke Heqi ra nêtersa, isoni ra nêsermaeno. |
|||
- Ison ke merd wele (erde) bena deyra. |
|||
- Ison ke seveta germi ra fetelia, goçıka xo tey ceno. |
|||
- Ison ke tü kerd, peyser nêliseno. |
|||
- Ison kutıki de kuno çüwal ? |
|||
- Ison pi ra sêy nêbeno, mua ra beno sêy. |
|||
- Ison qailo ke tey şer kero. |
|||
- Ison reê xapino. |
|||
- Ison roza zue (jüê) beno, roza binê mıreno. |
|||
- Ison seveta xatıri ki bo, her sıl çarç nêkeno. |
|||
- Ison sole dırvêta isoni nêkeno. |
|||
- Ison tenge de isoni rê lozım beno. |
|||
- Ison vêsanie ra nêmıreno, ri ra beno çeqer. |
|||
- Ison xanêdanê hardê xuwo (welatê xuwo). |
|||
- Isoni ´ve qesekerdene, heywani ´ve boê kerdene zumini naskenê (sılasnenê). |
|||
- Isoni ra ke ri di, her waxt wazeno. |
|||
- Isoni sıto khal lito. |
|||
- Isono bêkes jê thairi bê perro. |
|||
- Isono çhêr xo nêgoyneno. |
|||
- Isono derg aqılê xo zoni dero |
|||
- Isono her herêna xo her ca beli keno. |
|||
- Isono ke dênı ra tersa, çêver(ê) (xo) hira ra nêkeno. |
|||
- Isono ke gına waro ust ra, zono. |
|||
- Isono ke hardi de niada, eyra bıterse. |
|||
- Isono ke Heqi ra nêtersa, eyra bıterse. |
|||
- Isono ke isoni ra nêsermawa, Hêqi ra nêterseno. |
|||
- Isono ke karê xo nêzono, peynie de posemano |
|||
- Isono ke mexmurêni kerde, eyra dür vozde. |
|||
- Isono phêt nona xo khemere ra vezeno. |
|||
- Isono rınd amrê xo kılmo. |
|||
- Isono rınd olvozena xode belio. |
|||
- Isono vêsa qatığ, bêhewık balisna nêwazeno |
|||
- Isono xêğ saydê isonê baqılio. |
|||
- Isono xıravıni ra qesê xıravıni vejinê. |
|||
- Isono zonaoğ ´ve nêzonaoğ jü nêbenê |
|||
- Jiare ke jiara, reê mırodê isoni kena. |
|||
==Î== |
|||
==J== |
|||
'''Ju yo ke heqira néterseno, cira biterse.''' |
|||
- Jede senık de nia mede |
|||
- Jü hêra Balabanıji biya, vato " ez ağawo" |
|||
==K== |
|||
'''Kij pê bermi ben pîl.''' |
|||
'''Kê hatîr gula, çar teli kena pistun xwi.''' |
|||
'''Kîye megir cîrûn bigîr.''' |
|||
'''Kutik bimiro vergan re roşan beno.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Keseki rê mevac rındo, ar vıcêno ke xod şıkêno.''' |
|||
'''Kutik bumusa gostî Nan vuşk nêvena.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Kutik payna linga kutiki nékano.''' |
|||
'''Kami ke tuye vayi kerdo, tuye ru(ri) ye xo kerdo''' |
|||
'''Kutik bimiro vergan re roşan beno.''' |
|||
'''Kutikê şivanî bimiro vergi roşan kenê.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Keyneka bê bavke, dêşta bê avk.''' |
|||
'''Kutik payna linga kutiki nédano.''' |
|||
'''Kutiké teveri, hesaré çeyi nébeno.''' |
|||
'''Kilito zernén her çeveri keno ya (ra)''' |
|||
'''Kıymete hortiné, demé kalbiyayeni de eno zanitené.''' |
|||
'''Kamci roje sand nebiyo.''' |
|||
'''Kes nekuno mezela kesi.''' |
|||
'''Koçe berani berani re bar niye.''' |
|||
'''Kami ke tuye vayi kerdo, tuye ru(ri) ye ho kerdo.''' |
|||
'''Kari ra méterse va kar to ra biterso.''' |
|||
- Kaê domaneku nio. |
|||
- Kafa mı hurina, marê perey yênê. |
|||
- Kal werd, zerê mı dezna. |
|||
- Kam ke merd, wele bena deyro. |
|||
- Kam ke mı qail nêbeno, canê xo mı medo. |
|||
- Kam ke riê tode huyia xorê dost mezone. |
|||
- Kam merdene ver remo, xeleşio. |
|||
- Kam vano ke " doyê mı tırso". |
|||
- Kamij kêmere hawa fiyê binde vejino. |
|||
- Kamij kêmere ke gırsa, sarê xo pırode. |
|||
- Karê lerze seytan qarsê cı beno (qaris beno). |
|||
- Karê soni meverde sodır. |
|||
- Kata şêr, taliê mı mı ver sono. |
|||
- Kêmaşia isoni her waxt ki bena. |
|||
- Kêmera bınê golia. |
|||
- Kêmera bıni kerde ser, yê seri kerde bın. |
|||
- Kêmera çengi çenge de nina ro. |
|||
- Kêmera gırane hurêndia xode manena. |
|||
- Kêmera gırse hurêndia xo dera, kêmera qıskhêke kena qına xora. |
|||
- Kêmere bije serê zêra xo fie, na qese xo viri ra bıke. |
|||
- Kêmere esta hermê xo dezo. |
|||
- Kêmere meerze werte, qefçılie perena to. |
|||
- Kês dısmênê xorê nêvano alaqutare. |
|||
- Kês herme dey hard niano. |
|||
- Kes nasıve keşi nêweno. |
|||
- Kes seveta derdê keşi nêberveno. |
|||
- Kês vêsanie ra nêmerdo. |
|||
- Kêsegani ra jü muye ontene kara. |
|||
- Kêş mianê dey hard niardo. |
|||
- Kêş nêvatenê ke çhımunê to sera buri estê. |
|||
- Khêfe sovıni kêwt çımu. |
|||
- Khêrga dewletli rozê dı rey haku kena. |
|||
- Khêrga vêsane hewnê xo de qut diyo. |
|||
- Khêrge awe sımena, xo sero Heqi ro niadana. |
|||
- Khêrge kota roy ver, çımê xo hona sılond de biyo. |
|||
- Kherm satalê cı bio. |
|||
- Khesreta xo onte we, cırê cigerê mı bi letêy. |
|||
- Khokımo, aqılê xo biyo awe. |
|||
- Khufe gire da. |
|||
- Khırr derma bıvino, keno sarê xora. |
|||
- Ko çıxa berz bo, lınga isoni kunara cı. |
|||
- Kor ke Heqi de çıturi niadano, Heq ki kori de hên niadano. |
|||
- Kor uzanpêqa phi u khalıkê xo şen nêkeno. |
|||
- Kowo ke berz bi, mızê (dumanê) xo serowo |
|||
- Kozıkê domanekhu niyo. |
|||
- Kozıkê domaneku nêvırazeme. |
|||
- Kundıra ke hurenda sıloni de nêde, tomserda |
|||
- Kurnıke kert kerda. |
|||
- Kutiki pê huyinê. |
|||
- Kutık bile dostê wairê xo nas keno. |
|||
- Kutık çêwo ke cıra non boro, o çê nas keno. |
|||
- Kutık çı zono jare çıka. |
|||
- Kutık gostê kutıki nêweno. |
|||
- Kutık hata ke awe ro nêgıno, azna nêmıseno. |
|||
- Kutık ke zura, wairê xo wazeno. |
|||
- Kutık loweno, khêwrao vêreno ra. |
|||
- Kutık pê qêsa xıravıne huyino. |
|||
- Kutık wairê xo naskeno (silasneno). |
|||
- Kutık wayırê xo goz nêkeno. |
|||
- Kutıkê suriye şiş verayê. |
|||
- Kutıki de loêno (loweno), vergide zureno. |
|||
- Kutıki ra pers kerdo: " Qey lowena?" Vato: " Tersunê xora." |
|||
- Kutıko ke goz kero nêgıreno. |
|||
- Kutıko ke goz kero, dıdanunê xo isoni nêmısneno |
|||
- Kutıko ke gıreno cıra dür vınde |
|||
- Kutıko ke pizê xo mırd bi, şiye de kuno ro. |
|||
- Kutıko ke quzız bi, gilej fek ra çarç bena. |
|||
- Kutıko ke ro buru (boro) sanıke verê çımrawa. |
|||
- Kutıko koro, pereno isoni. |
|||
- Kuzê awe raa awe ra sıkino. |
|||
- Kıla isoni ke biê çewt, her kes nıçıke kuno cı. |
|||
- Kıla xo estê hard. |
|||
- Kıla xo gınê waro, qırê xo osa. |
|||
- Kırmancê (zazaê) ma nê dênê xo danê, nê ki yinkar kenê. |
|||
==L== |
|||
'''Lojine ke tira dû bêro tede şêlik esto.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Leyîra kergi nêbena verdegi.''' |
|||
'''Leyrekê mari bê zıyêr nê beno.''' |
|||
'''Leylegé ki teyr say kena, amnani ena zimistani sona.''' |
|||
- Laê xo Haqi ra bırıyo |
|||
- Laz hetê pi ra, çêneke hetê maê ra sona. |
|||
- Laz ke goza, torn dendıko |
|||
- Leçeg(k)a to mırê bo. |
|||
- Leê mı de nêmend. |
|||
- Lêlê sondi kewt te. |
|||
- Lesa deva ki gırsa, gereke her ver şero. |
|||
- Lesa mı bie gırane. |
|||
- Lesa xo (honde) vizoiya, fêndê xo honde reseniyo. |
|||
- Lesa xo derga, aqılê xo kêmio |
|||
- Lesa xo vizoi bie derg. |
|||
- Letê hozori phonc seyo, o ki made çino. |
|||
- Lêwê xuyo zu hardi liseno, zu ki asmeni. |
|||
- Lokme bêrıza nêwerino. |
|||
- Lokme ke nêcüa, gula isoni de maneno. |
|||
- Lokmo gırs bıze (buye), qeso gırs qesey meke. |
|||
- Lüa lekasewere. |
|||
- Lüe canbaza, doqbaza |
|||
- Lüe xuya xo nêvinena, tükhê xo vinena. |
|||
- Lüye ke gêndi kerde, khergi dıma sonê. |
|||
- Lım nano gonra, nano riê isoni ra. |
|||
- Lım nano thêniyê ra, nano riê isoni ra |
|||
- Lınga tıya jüya na dinade, jüya a dinade, raşt qesey bıke. |
|||
- Lınga xo bêxera |
|||
- Lınga xo xêra. |
|||
- Lınge estara ver do waro. |
|||
- Lınge nan ro to, qılasnen ra. |
|||
- Lınge nan ro vêrê to , sıl de to fek ra ken tever. |
|||
- Lıngê xo estê pêser, reqesneno. |
|||
==M== |
|||
'''Merdim pîr beno, zerrî pîr nêbena.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Mîrchika têshan rê mar zî avo ano.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Merdena here kutiki ré bena veyvi.''' |
|||
'''Mordemo ke hebé roj çila fisté ta, sandé tari de maneno.''' |
|||
'''Merdimo zureker chimanê ho ra belîyo.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Maro hurdik bijahr nebeno''' |
|||
'''Mordemo cefa neanita, qedré sefa nezano.''' |
|||
'''Mangaya ke hebe zengila vindi nébena.''' |
|||
'''Merdené ré çaré çino.''' |
|||
'''Merdena here kutiki ré bena veyvi.''' |
|||
'''Mordemo ke hebe roj çila fisté ta, sande tari de maneno.''' |
|||
'''Mordem ke si meymantiya cinaviri (vergi), gereke kutiké xo, xo de bero.''' |
|||
- Ma muya şia u sıpiê ra can da, sari werd. |
|||
- Malê na dina na dina de maneno. |
|||
- Martê bijêk kena qarte qurte. |
|||
- Mêrêsê pi rew qedino. |
|||
- Mergê mocli yeno, perrê nexsêni neyenê pa. |
|||
- Mezela bê pereê ke bıvino, mıreno. |
|||
- Miya şiaê ra voreko sıpe ki beno. |
|||
- Mordem gereke adıri de kay mekero. |
|||
- Mordemi kena tumanunê xo vezena. |
|||
- Mordêmi pilê xo ke nas nêkerd, Hêqê xo ki nas nêkeno. |
|||
- Mordemo çhêr xo nêgoyneno. |
|||
- Mordemo cüamerd qesê xo verde vano. |
|||
- Mordemo ke qesê xo nêzona qesey bıkero, zeke diko ke bêwaht vengdano vıle cıra kenê, henio. |
|||
- Mordemo vêsa des orxanu ke pıra dê (pa dê) oncia hewnê xo nino. |
|||
- Mordemo xayın tersoneko. |
|||
- Mordemo xayın berx u dar nêbeno. |
|||
- Moreka nezeri kerda pıra. |
|||
- Moro lük peyniê de bela xo vineno. |
|||
- Muria xağe gula isani de manena. |
|||
- Mı dest u phaê xo kari ra ontê. |
|||
- Mı hata nıka şüalenda xo ´ve herame ra nêkerda (herami rê ra nêkerda). |
|||
- Mı nê kerdo vind, nê ki diyo. |
|||
- Mıjde theyr qu nêkeno( newaneno). |
|||
- Mıra mevinê, Heqê xora bıvinê. |
|||
==N== |
|||
'''Nevret Û heskerdij zone ra vejiyase o vakt govde giratî.''' (Mintiqa Darahenî /Kawar) |
|||
'''Nalbendon astori nalnen kesoniz ver deridi penci hu kerdin berz.''' |
|||
- Na çê bıvêsaê pila ke keno. |
|||
- Na dina ra destê xo ont. |
|||
- Na dina thola, taê ramenê, taê ki çinennê. |
|||
- Na dina ze areyiya, cerena. |
|||
- Na dina ze şiya dara, fetelina. |
|||
- Na dina ze wariya, keşi de nina. |
|||
- Na dina zurekere kami de yena. |
|||
- Na dinade ke ramıto, axrete de çineno. |
|||
- Na is peru ra niyo, sıra (dore) rawo |
|||
- Na kor uzağ sepetê ria toayrê nêbeno. |
|||
- Na lesa ney pırê hengu renguna. |
|||
- Na mıletrê elqen nêbena. |
|||
- Na nêbiayie kerda çêverê ma. |
|||
- Na qese gosare ke, gosê xo ke, xo viri ra meke. |
|||
- Na qese ki mırê bi derd |
|||
- Na qese ma wertê made bımano. |
|||
- Na qesu de qesê esto. |
|||
- Na sevaqê sodıra, hona qılancıke ci ser nêşiya. |
|||
- Na vizoyê lesa ney pırê hengu renguna. |
|||
- Namê cüamerdi esto. |
|||
- Namê ma bıdo. |
|||
- Namê xo esto, eve xo çino. |
|||
- Namê xo reyê eve dızdêni vejiyo. |
|||
- Namê xo reyê eve zurekêren vejiyo. |
|||
- Namê xo ve hardo şia kuyo. |
|||
- Namê xo vejino, canê xo vejiyo. |
|||
- Nao ke hêrneno ki rajiyo, na o ke roseno ki rajiyo. |
|||
- Nazara hazara qesey kerd. |
|||
- Nê anoğ esto neki şanoğ. |
|||
- Ne axu be ke to berzê, ne ki seker be ke to borê |
|||
- Nê berbeno ke ison tey bıberbo, ne huyino ke ison tey bıhuyiyo |
|||
- Ne can de lazê heli rê, ne can de lazi qolay rê. |
|||
- Nê cên, nê ki dan. |
|||
- Ne dosti ra şêro mordemo hewl, nê ki dısmêni ra |
|||
- Nê gostê ison yeno werdene, neki çermê xo beno pay |
|||
- Nê guretaoğo ne daoğo. |
|||
- Nê insafê xo esto, neki yımanê xo. |
|||
- Ne lokme gırs bıze, neki qeso gırs qesey bıke. |
|||
- Nê sondê xo beliyo, ne ki sodırê xo beliyo |
|||
- Nefesê dewreşi zof rındo. |
|||
- Neq ki esto, neqê nequ ki esto. |
|||
- Neqe hata çê Heqi zu neqa. |
|||
- Neqêni meke. |
|||
- Nevsetenık, nevsê xo zaftke (zaptke). |
|||
- Ney dest ra towa nino. |
|||
- Nêzonaêna xo ver qesey keno. |
|||
- Nêzonaenê ayv nia, nêmısaenê ayva. |
|||
- Ni cenikı ke des bêçikê xoyê, her bêçıke de hunerê esto. |
|||
- Noloti şero dey ke isono |
|||
- Nona huske, piazo tuz werdê xowo. |
|||
- Nona ma bê sola. |
|||
- Nona mına huske hemgênê sari ra wesa. |
|||
- Nona mıxeneti nêwerina. |
|||
- Nona serevdie nêwerina. |
|||
- Nona to ke çina, zone to bıbo. |
|||
- Nona vêri rê (suxre keno) candano. |
|||
- None ke biye letey, reyna pıra nênişena. |
|||
- Nonu sola zumini werda. |
|||
- Nuke şiye bazar de biê lovlovey. |
|||
- Nuki marê sanıku qesey keno. |
|||
==O== |
|||
- O hero, hora semera xo çina. |
|||
- O ke siliye bo, hêgaê made nêvoreno |
|||
- O moro kungo, bın de dano pede. |
|||
- O pırenê mı ra cero. |
|||
- O pırenê mıra qızo. |
|||
- O rozê sarê xo weno. |
|||
- Oğıre to rakerde bo. |
|||
- Omisê Seytani mebe. |
|||
- Omrê isoni zê wariyo, ewro yeno, meste sono. |
|||
- Ondêra goni oncena. |
|||
- Onto lao şilaro. |
|||
- Ospor ame pêya şi. |
|||
- Ostoro ke bê pere bi, kam qayıtê dıdano beno. |
|||
- Ostoro revan xo nêqefelneno. |
|||
- Wertê dinude awe ra nêverina. |
|||
- Wertê dı adıru de mendo. |
|||
- Wertê mianê hermuno xo to hen zona ke musoneo. |
|||
==P== |
|||
'''Paşt diyena merdim cumerd.''' |
|||
'''Paléyo xirab verva sandi zeredejan céno.''' |
|||
- Pasqul da qıne ro, kerd tever. |
|||
- Payna (dımê) kutik mede, kutık to nêpero. |
|||
- Pê ciê xo kaykeno. |
|||
- Pê paa xo kene pil. |
|||
- Peike (peêk) xo mendero peêkunê leylege. |
|||
- Pepug ve xane tode bıwano. |
|||
- Per u paê xo şikiyê |
|||
- Pere peri ano. |
|||
- Pere qılerê deştiyo, hên yeno hên sono |
|||
- Pero zu çêvera nejino. |
|||
- Peroz u pêsewe zu qura a. |
|||
- Peyê isoni de mevaze, vana riê isoni de vaze. |
|||
- Peyniya ma pêrune bınê hardê şiayo. |
|||
- Pilê xo nas nêkeno, Haqê xo ki nas nêkeno. |
|||
- Pilênia ke keno, vano, esto çino, ezo. |
|||
- Piyê feqiri-fıqariyo |
|||
- Piyê hewli ra lazo qolay. |
|||
- Piyo baqıli ra lazo aqılsenık. |
|||
- Pizê budelay ke bi mırd, çımê xo postalu dero. |
|||
- Pizê xo mırdo, çımê xo vêsano |
|||
- Pizê xo verê fêk dero. |
|||
- Ponc bêçıkiyê, poncemena zu niyê |
|||
- Posê (postê) kutıki ra meska doy nêbena. |
|||
- Poşt pêsane. |
|||
- Poşta xo sana cao qewin. |
|||
- Poştia cüamerdu ra weno sımeno. |
|||
- Poştia deyra weno sımeno. |
|||
- Poştia xo hard nina. |
|||
- Puç ke kot dare, cıra nêvejino. |
|||
- Pılorê dela beleke. |
|||
- Pırnıka tora fıtıl fıtıl yeno. |
|||
- Pırnıke bize riyê xo oncino we. |
|||
- Pırode, belawo, pıromede, qedawo. |
|||
- Pısıge çıxa cao berz ra berze ke, onca lıngu ser gınena waro. |
|||
- Pısıka xo pısıka awreşiya |
|||
- Pısınga 'ke sayd bıkero, nêniavkena. |
|||
- Pısınge gêver biya, dewran koto meri. |
|||
- Pısınge ke mijia xo dıye dırbetia mıde niadê |
|||
- Pısınge ra vato, " ciyê to dermano", wele kerda ra ser. |
|||
- Pısınge ver biya (şia), dewra koto meri. |
|||
==Q== |
|||
'''Qantire ra pers biyé: " Piyé to kam o ", Vato: " Xalé mi astor o.''' |
|||
- Qafıka goze pır nêkena. |
|||
- Qafıka neyde aqıl niyo, tı hen zona sımero. |
|||
- Qafıka xo qolında, aqıl pa nêsono. |
|||
- Qafıke ke thole biye, aqıl cırê kar nêkeno. |
|||
- Qalê kutik bıke, çüe leê xo de rone |
|||
- Qatıra ke kalekê xo gul bi, semere ra xuye kena |
|||
- Qatıre ra pers kerdo, "pi to kamo?", vato, "xalê mı estoro". |
|||
- Qedao ke isoni rê yeno, malê isoni rê bêro. |
|||
- Qedırê dey gırano. |
|||
- Qedırê xo zafo. |
|||
- Qelema deyra goni vorena |
|||
- Qesê cahil isoni re çetın nino. |
|||
- Qese haqi rê kam se vazo. |
|||
- Qesê isonê feqiri pere nêkeno. |
|||
- Qese qeşi ano ra. |
|||
- Qese xo kêmera bıriyaiya. |
|||
- Qesê xo kerdo zu. |
|||
- Qesê xo sero vınde. |
|||
- Qesekerdena jêdiye pere nêkena. |
|||
- Qeso rınd mor lone ra vezeno. |
|||
- Qeso thol pizê ison mırd nêkeno. |
|||
- Qeso xıravın yê wayiriyo. |
|||
- Qesunê alık u fatıke qesey keno. |
|||
- Qesuno tholu ra çênike xo meqefelne. |
|||
- Qey bia pêrsa honde domanu, lawnena. |
|||
- Qey şia amo sıpi serde, çıko. |
|||
- Qey ze (jê) ostori tu hirena. |
|||
- Qey, ma çê qolê aşme çıko? |
|||
- Qudımê xo biyo şa. |
|||
- Qurıs verde mıreno. |
|||
- Qutê xo made wena, hakunê xo zovi ca kena. |
|||
- Qına şia u sıpıye meste beli bena. |
|||
- Qına xo ke çhêr kerê endi hondera, qılancıke hona ci ser nêşiya. |
|||
- Qınake rut biye her kes tüyê cı keno. |
|||
- Qıne erzena we. |
|||
- Qısmetê to ke çıko, qoçıka tode u vejino. |
|||
==R== |
|||
'''Raştîye kalme wo Misrî ya.''' |
|||
- Raa xo ra bımane, hawalê (olvozê) xo ra memane. |
|||
- Raa xo sas kerda. |
|||
- Raê bırrna, do pıro. |
|||
- Raê ra kewtê virnie, do pıro. |
|||
- Ree ke biye, şia rınd bena şiae. |
|||
- Reê niyo dı rey niyo, endi beso yê to. |
|||
- Retia hode niadano |
|||
- Retie bınê hardê mezelede bena |
|||
- Ri de ke niade, rıskê isoni bırino. |
|||
- Ri ke da cı, nafaki astar wazeno. |
|||
- Riê to reyna ra mı memısno. |
|||
- Riê xo bi şia. |
|||
- Riê xo nêdezeno. |
|||
- Riê xo tene huyiya. |
|||
- Rio nerm mıra diyo. |
|||
- Rio şa u sıpe tever de. |
|||
- Rio şia u sıpê beli bi. |
|||
- Roê xo hata nêvejiyo, xuya xo nêvejina. |
|||
- Roşta çımunê xo pa şiye. |
|||
- Roşta çımunê xo verdia de. |
|||
- Roza ke Haq da dey, Heq u Tala de dısmenê mı nedo. |
|||
- Roza qolaye keşirê nêro. |
|||
- Roza xo biya şia. |
|||
- Rozê yena oncia riê zuminde niadame. |
|||
- Rozê yena rozê ra xıravına, sewê yena sewê ra tariya. |
|||
- Rıê to be korek bo. |
|||
- Rınd u xırave meste malım beno. |
|||
- Rındekêni de niamede, xuye de niade. |
|||
- Rındêni bıke, rındeni bıvine. |
|||
- Rındeni u xıravinênia isoni nawa. |
|||
- Rındi rê kês xıravın nêvano. |
|||
- Rıskê xo kemer ra vezeno. |
|||
==S== |
|||
'''Semêd yow palûnê herîya, howt bacûnaxûn xwi eşt awk..."Mintiqa: Az, Cewlîg.''' |
|||
'''Siya grane hurenda xo ra nê luvena.''' |
|||
'''Senik vacé, zaf gos serné.''' |
|||
'''Senik vacé, zaf gos serMordemo ke deyn ra terseno, gereke çeveré girs ra mékero.''' |
|||
'''Sergovendi veyvé ra, domani kayira aciz nébené.''' |
|||
'''Seré koyi ra mij kemi nébeno''' |
|||
- Sar beçıkunê xo goz keno. |
|||
- Sarê dey jê mori kerd po( pon). |
|||
- Sarê dey werd. |
|||
- Sare husko, Nuh vano Pexamber nêvano. |
|||
- Sare husko, qese pa nêniseno. |
|||
- Sare ke cırakerê coro (qeytan) zür nêkeno. |
|||
- Sarê mı balisna sero, gosê mı dina sero. |
|||
- Sare şiawo, şia giredo |
|||
- Sarê tu ke nêdezeno, huskê bendero cıne, bıdezo. |
|||
- Sarê xorê bela guret. |
|||
- Sarewo sari verde, bojiyo boji verde. |
|||
- Sari rê adeto, marê tometa |
|||
- Savır kılıtê cenetio. |
|||
- Sayiya cüamerdu ra bi mordem. |
|||
- Se kena bıke, coru bebextêni meke. |
|||
- Se kena bıke, hete Heqi ra ra meverde. |
|||
- Sera Haq des u di asmia. |
|||
- Sero lerzeno. |
|||
- Sero none xo weno, bın de kıneno. |
|||
- Sero perri kerde ra. |
|||
- Seveta xatıri ağu nêsımino. |
|||
- Seveta zu qurs canê xo dano. |
|||
- Sewe bê ma u bê pia. |
|||
- Seytan mıra vano " ney dewna ke". |
|||
- Seytan tız kerd. |
|||
- Seytan xapneno. |
|||
- Seytani rê pıre derzeno. |
|||
- Soe ke dare ra biye, her kes kemer saneno cı. |
|||
- Sola non kemia. |
|||
- Solıx ro mı bıria. |
|||
- Sondi weno, xo erzeno adırê Haqi. |
|||
- Sunık punıka xo qefçıla. |
|||
- Süriya bêşüanie (boka vergia) verg weno. |
|||
- Sıfrê xanedanu dayma hardi dero we nêdarino. |
|||
- Sılorê çımunê xo pak ke qefçılo boyın. |
|||
- Sınata pi laji rê manena. |
|||
- Sınate bilezıka zernênia. |
|||
- Sırê xore khela gonia. |
|||
- Sıto helal lito. |
|||
- Sıto xırabın lito. |
|||
==Ş== |
|||
'''Şarmî nibên se pêl nîyên şetuney a.''' |
|||
'''Şi dermanê mîze gî rê esîrî''' |
|||
'''Şahidê luye dimê luye.''' |
|||
'''Şahîdê luye, boça luye ya.''' |
|||
'''Şêrî şîy, luyî bi lekanan gêrenê!''' |
|||
- Şiya xo şiya helıga. |
|||
- Şiya kami ra xeleşina. |
|||
- Şime der(ey)i ver, dere ma verde beno (bi) jüa. |
|||
- Şüane peyê ağayde astê piyê ağay vano. |
|||
- Şifetê xo tı hên zona ke şifetê kutikiyo. |
|||
- Şiyo vırenia cinike. |
|||
- Şiya honıke de jê selexani merediyo ra. |
|||
- Şiya to bêro mı sare de. |
|||
- Şiya mıra terseno. |
|||
==T== |
|||
'''Ters, zê dimişkil o.''' |
|||
'''Tûtanê şar pîl beni akil gen , ena ma pîl beni gej û har benî.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Tike verdin veno omir to derk beno, zaf werdin vena omir ti tikik menenno.'''(mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Teneko tal veng veceno.''' |
|||
- Taê borê, taê tey niadê. |
|||
- Taê candê, taê borê. |
|||
- Tajia mı ke mıde rast bo, awres lewunê mı nêkoçeno |
|||
- Tê desti ra fetelnenê. |
|||
- Teliyê xo kêşi ra nêşiyo. |
|||
- Tencıko gırs herey girino. |
|||
- Teresê cinia xowo. |
|||
- Ters nêzono, cigera xo dı çalato. |
|||
- Tersonıko, cigerê xo ponc perey nêkenê. |
|||
- Tersu dano ve cı. |
|||
- Tersu ra xode kerd. |
|||
- Têsa beno awe, têsa ano. |
|||
- Texto phuç mıx nêceno. |
|||
- Tezelê taliyê isoni ke nêgura, zora se bıkeri. |
|||
- Thair ´ve peru perenora. |
|||
- Thomora caê xıravıni tedera. |
|||
- To cen bınê lingunê xo, loklu de to fek ra ken tever. |
|||
- To con dan we hardi ro, mezg pırnıkunê tora ken tever. |
|||
- To çım de ez biyo teli. |
|||
- To çıtur boê gurete? |
|||
- To gereke bınê na karê gırani ra urze ra. |
|||
- To hêni zona bulisk kuyo pıra. |
|||
- To hêni zona ke mıloçıko werdo. |
|||
- To Heqê xora bıvine. |
|||
- To lınga Seytani sıkıte, çıko? |
|||
- To nano ro heri, dımı ki dano ra to dest. |
|||
- To nu de wen, ci de ken. |
|||
- To tozê bınê lıngunê dey nêkena |
|||
- To zonê xo qulerito ro çıko, qesey nêkena. |
|||
- Tora gonu rew bo. |
|||
- Torê çiê lozımo, nêvana. |
|||
- Torê dina ra bıxemelne. |
|||
- Torê zof tayin lazımo. |
|||
- Torje dave lınga xoro. |
|||
- Torje dove dare ro, dare vato dımê to mırao. |
|||
- Toyê to cenıka xo sero diyo çıko? |
|||
- Turikê isonê zurekeri dayma bınê çengi dero. |
|||
- Tı a çapanêni de şerê, bıko! |
|||
- Tı arei veri ra ama, çıko? |
|||
- Tı bınê na qesu ra nêvejina. |
|||
- Tı cande, werdoği zafê. |
|||
- Tı gamê bi, ez dı gami yen. |
|||
- Tı gereke omise zaman be. |
|||
- Tı gılo ke nista ro cı, ey bırnena. |
|||
- Tı hên zona ke pêru tey beno mezele. |
|||
- Tı hêni zona ke bijeko bêwaxto. |
|||
- Tı hêni zona ke goligê axuro. |
|||
- Tı hêni zona ke gılê koy ra biyo pil. |
|||
- Tı hêni zona ke herê bıriyo. |
|||
- Tı hêni zona ke heso dırvetıno. |
|||
- Tı hêni zona ke hewiya xoya. |
|||
- Tı hêni zona ke mija Tırku şiya pede. |
|||
- Tı hêni zona ke nakê mı cıra kerdo. |
|||
- Tı hêni zona ke sıtê pısınge ra goş kerdo. |
|||
- Tı hêni zona ke xozê dalo (dalıko). |
|||
- Tı hepıs ra xeleşiya ra. |
|||
- Tı i qesu kıla mırê qesey bıke. |
|||
- Tı isoni ge nana ro ospori, ge nana ro heri. |
|||
- Tı ke adır be, hondê xo ca vêsnena. |
|||
- Tı ospora ez payo, çıko? |
|||
- Tı tıya, ez ezo. |
|||
- Tı ve hardo şia kuyê ke, tı cuamerda! |
|||
- Tı vêsanie ra ama. |
|||
- Tı wairê az u uzia, barê Haqi poşt meke. |
|||
- Tı wazena ke kıncunê tuyê qilêrünu veji werte. |
|||
- Tı xıravera xeleşiya ra çıko. |
|||
- Tı zaf xo goynena. |
|||
- Tı zerê mua xode çituri new asmi vıneta. |
|||
- Tık sanıkunê khanu qeseykena. |
|||
- Tımonunê xode kerd. |
|||
- Tırıa miye, miye rê bar nêbena. |
|||
- Teh, ondêri werdo, bese nêkeno bıne vêri ra şêro. |
|||
==U== |
|||
- U çalımê tora kês nêterseno. |
|||
- U zon ke nêbo, qılancıki çımu vezenê |
|||
- Uzağê to ve korbo sola! |
|||
- Uzağkoro. |
|||
- U zon ke nêbo, mirçıki çımu vezenê. |
|||
- U ki mırê biyo wayirê goçêna darkıne. |
|||
- U ke çı malo ez ey nasken |
|||
- U bınê goli de mosu moreno. |
|||
==Û== |
|||
==V== |
|||
'''Vitevatê cînêke nê yê camêrdî merdim kişeno.''' (mintiqa Daraheni/Kawar) |
|||
'''Vendiş seyd o, nuştiş keyd o.''' |
|||
'''Va virar de bo va serê xirar de bo.''' |
|||
'''Vesan vano: "Mird nében", Mird vano:"Vesan nében.''' |
|||
'''Vaceke asmen de veyve esto, ceni nerdugan nane ro.''' |
|||
- Va dênê mı bıbo, qılancıka beleke de bo. |
|||
- Vake nêvo verg nêlewino. |
|||
- Vake pêrode, nêvake bıkıse. |
|||
- Vanê " mordemke mor kıst tij vera nêverdano |
|||
- Vanê " tı gureena ( meguree) taliê to bıguriyo. |
|||
- Vanê "cinika rındeke de nia dana sevabo". |
|||
- Vanê, " khırri ra, korri ra, lengi ra bıterse". |
|||
- Vanê, "mordem ke heroz çıyê mehesno, gosê xo benê dergi". |
|||
- Vanê, "na dina iştirunê gay serowa". |
|||
- Vanê, "pi bağ do lazê xo, laji salqımê hengure piê xo nêda". |
|||
- Vanê, "roz hozor beno, hozor u zu ki mıreno. O zu raa cinik(er)a mıreno. |
|||
- Vano weyiye ke sarê xorê. |
|||
- Vano, " na dina yê mına". |
|||
- Vano, "na koy mı vırastê". |
|||
- Vasê kowu sarê ma sero rewa. |
|||
- Vatena xora gereke peyser mevındê. |
|||
- Vayê cünê xo amo vaydano. |
|||
- Vengê xo zaf weso. |
|||
- Ver de dosto, peyde dısmeno. |
|||
- Ver some, goz keno, dıma some, paskulu erzeno. |
|||
- Verê çımunê xo bi tari. |
|||
- Verê fekê mı kena saê. |
|||
- Verg roza dunane de nia dano. |
|||
- Verga vêsa kotora oroz, bese nêkerdo şero, vato, " teh ( tew) onderi werdo bese nêkeno bınê vêri ra şero". |
|||
- Vergi de weno, qılancıke de qıştneno. |
|||
- Vergo ke feteliya, vêsa nêmaneno. |
|||
- Vergo ke mısa gore, nêvındeno. |
|||
- Vergo vêsa zureno |
|||
- Vero coy derjêni xo de ke, hona pıncırari yê bini de ke |
|||
- Vêsa voz dano tever, rut vozdano zere. |
|||
- Vêsani rê nono husk ze ( jê) hemgenio. |
|||
- Veyve eve (ebe) dawul u pıpıke wêso. |
|||
- Viala pinca, cığa bıbırnê, oncia az dana. |
|||
- Vijer zu ewro dı, tı nia kena. |
|||
- Virqoşiya( vıroşiya) lingunê mı bi. |
|||
- Vore ki sıpia, ison sero ciê xo keno. |
|||
- Vore vora, rêçi biyê vindi. |
|||
- Voreko hewl koz de bêliyo. |
|||
- Voro tüke zımelê, vorde tüke herdisa. |
|||
- Vılê isonê sey daima çewto. |
|||
- Vılê xo tı hêni zona vılê keseganiyo. |
|||
- Vırtisê mı cıra yeno we. |
|||
==W== |
|||
'''Wa awir ba çi mehel zîyena wa bizîya''' |
|||
'''Wa vîştirayê rojêk biba mangaya se roj meba''' |
|||
'''Wa zera mi zere ba wa tewrê kirwasê mûy mi bo''' |
|||
'''Wa estore pêşeng ba wa bê nal ba''' |
|||
'''Wa miradê ma bibo wa kera ra bo''' |
|||
'''Wa rî bidejo zer medeja''' |
|||
'''Wa şêrê rojêk bo, wa lûya serê mebo''' |
|||
'''Wûhar eywun sîya sipî.''' |
|||
- Wes bo, va peê hot kowu de bo. |
|||
- Waxtê Nuh Pêxamberi ra mendê. |
|||
- Wele ve sarê xo seri de erzeno. |
|||
- Wele ve cêncênia toro bo, tı ki vana, " ez cüamerdo". |
|||
- Warwayo, vırano, vêsano xızano. |
|||
- Wazeno ke isoni qoçıkê awe de bıxenekno. |
|||
- Wereza hetê xali ra şiyo. |
|||
- Weno, nêweno ke, mırd nêbeno; tı hêni zona ke mılaketi qıne ra oncenê. |
|||
- Wes halê nêweşi de nêzono. |
|||
- Weşiyê nêweşiye ki seweta marawa. |
|||
- Wertê xo lınga tıfongia. |
|||
- Wertê xo qê çino. |
|||
- Wertê mara qe awe ra nêvêrêna. |
|||
- Wayirê manga şiyo, wayirê here ra do wasto. |
|||
- Wayirê pi-kalıkê to bêro comerdie. |
|||
- Wayirê pirê mı tüye riê to kero. |
|||
- Wertê made koy estê. |
|||
- Wertê xo çino. |
|||
- Wertê çımu ra tıreno. |
|||
- Werte de fızıleni keno. |
|||
- Werte ra bi vind şi. |
|||
==X== |
|||
'''Xebera xirabé rev bena vila.''' |
|||
- Xeriv, xerivê welatuno. |
|||
- Xezevê to xezna tode bımano. |
|||
- Xanê xo dariyo we. |
|||
- Xanê xo we dariyo. |
|||
- Xapa xo fişta ra gape. |
|||
- Xaşiya thole pay ra nêvındena. |
|||
- Xatırê cüamerdu esto. |
|||
- Xatırê kutiki çino, xatırê wayiri esto. |
|||
- Xatırê xo esto. |
|||
- Xayın coru berx u dar nêbiyo. |
|||
- Xêra Haqi bo, va rozê tepiya bo. |
|||
- Xêra Haqi bo, va sodır bo. |
|||
- Xêrê xo ke piê xorê çine bi, kami rê esto? |
|||
- Xo ´ve xo huyiya. |
|||
- Xo aynê dêvu de vineno |
|||
- Xo nano ro bomêni. |
|||
- Xo nano ro nêzonaene. |
|||
- Xoci hewla diya( dia), dua xo viri ra kerda. |
|||
- Xonça cüamerdu hardi ra we nêdarina. |
|||
- Xıravo, barê Haqi poştmeke. |
|||
- Xıravın ki esto, xıravınê xıravınu ki esto. |
|||
==Y== |
|||
'''Yo anlığ nefs çey bon kulike hefs.''' |
|||
- Yaranie nêzono. |
|||
- Ye her rındeke qusurê de xo esto. |
|||
- Ye her oroji davacerê xo esto. |
|||
- Ye kêşi kêşi rê nêmanena. |
|||
- Ye bıza kole bıza iştirinerê nêmanena. |
|||
==Z== |
|||
'''Zevaj sol teng o.''' |
|||
'''Zerec dişmenê qewmê xo ya.''' |
|||
'''Zalım ebe zulım'a yeno rae.''' |
|||
'''Zerd mîyon gî de bo zî hîna zerd o.''' |
|||
- Zaf can de, kêmi can de, peynie de merdena. |
|||
- Zaf can de, senık can de, peynie de çor metrey kuras´ve qalıvê Zovinaê. |
|||
- Zaf çımeroşto. |
|||
- Zaf gosehirawo. |
|||
- Zaf ri şao. |
|||
- Zalımo, isoni qoçıkê awe de xenekneno. |
|||
- Zamaê isoni herê isoniyo. |
|||
- Zê asıqu gureto pıra. |
|||
- Zê boğê foli, hetê veri ra erjino ra manga ser. |
|||
- Zê boxê fol vıle tadano. |
|||
- Zê bıjekê hemlıko. |
|||
- Zê çikê adırio. |
|||
- Zê dele rısnena ro. |
|||
- Zê dıme herio, nê beno derg nê beno kılm. |
|||
- Zê guda vore vıloşia ro. |
|||
- Zê heliê çholi ame ra ser. |
|||
- Zê heliyê çholiyo. |
|||
- Zê hewnê sewe yeno ra mı vir. |
|||
- Zê kêrga agopi quletneno ro |
|||
- Zê kêrziki nişto pıra. |
|||
- Zê kherge leyru vezena. |
|||
- Zê kutıkê çarşi löşt keno |
|||
- Zê kutıkê vêsani hasori biyo. |
|||
- Zê loğa kore şiya pêserde. |
|||
- Zê merê hereviyayi gıneno qavi ro. |
|||
- Zê meri çüal lone keno. |
|||
- zê mordemê sey destê xo veri raê. |
|||
- Zê morê polak çiv dano. |
|||
- Zê mıloçıku onceno. |
|||
- Zê osteri hireno (hirena). |
|||
- Zê pemi zaf nermo. |
|||
- Zê pepug qakıt hata sodır. |
|||
- Zê pepugi gıle dar u beri ra waneno. |
|||
- Zê polevano, ponçê xo semernay we kewt cı. |
|||
- Zê pısınga qınê vêsayie kozıkê adıri ra nêvejino. |
|||
- Zê sanıka lüyê qeseykeno. |
|||
- Zê sıtê maa to torê helal bo. |
|||
- Zê vay ame, şi. |
|||
- Zê vergê vêsani zureno. |
|||
- Zê veyvika peê pêrugo. |
|||
- Zê Xızırê Hewarê mıde rest. |
|||
- Zê zarance dısmenê cısnê xowo. |
|||
- Zeke ga kardi de nia dano, hên bınê çımura nia dano. |
|||
- Zêlalo qeruno. |
|||
- Zerê mı kuno hurê. |
|||
- Zerê mı nêceno tey qesey bıkeri. |
|||
- Zerê mıra goni sona. |
|||
- Zern qıskheko qimetê xo berzo. |
|||
- Zern zenge nêceno |
|||
- Zerya xo esta. |
|||
- Zof eve goni gureto. |
|||
- Zof luko, nêverdano ke thair ra pero. |
|||
- Zof sermonıko (sermaneko), hardi de niadano. |
|||
- Zof temokaro, desti ra dılapa awe nêrışina. |
|||
- Zonê xo ame guretene. |
|||
- Zonê xo bi gıra. |
|||
- Zonê xo gıredia. |
|||
- Zonê xo jê çarıxi zof biyo derg. |
|||
- Zonê xo zof biyo derg. |
|||
- Zonê xode qına xo fiye, sero ronise. |
|||
- Zora kewt (kot). |
|||
- zorê kami ke şi kami. |
|||
- Zu (jü) ez zon, zu ki Heq zono. |
|||
- Zu baqıli ra ke çewres rey vake "bomo", beno bom. |
|||
- Zu bom kêmerê erzeno zu gol, çewres baqıl bese nêkenê vezê. |
|||
- Zu fek ra ke qesey kerd zu teleke boncê des polıki ginenê waro. |
|||
- Zu ke qılafet de nia do, mordem say keno. |
|||
- Zu pi des domanu keno weyiye, des domani jü pi weyiye nêkenê. |
|||
- Zu sılond de dı dik nêbenê |
|||
- Zur key raşt vejiya. |
|||
- Zuruno ke keno çêsaye pê mıreno. |
|||
- Zuy vato, " pola to cen na dina ra fetelnen", vato "tı mı dera yaki niya". |
|||
*Samanı ateşe verdi, rüzgarın önüne geçti. |
*Samanı ateşe verdi, rüzgarın önüne geçti. |
21.44, 6 Eylül 2017 tarihindeki hâli
- Samanı ateşe verdi, rüzgarın önüne geçti.
- Adir Verda simerî ho da vere vayî.
- Ateş iyi de külü olmasa.
- Adir veş o la vel nebo.
- Hafif akıl ağır yüktür.
- Aklo sivil baro giran o.
- Delinin değirmeni kendi kendine çalışır.
- Areyé gejî bi ho géreno.
- Elekle su toplanmaz.
- Awe bi pircina néna aré kerdiş.
- Başı aşan su; ha bir karış olmuş, ha dört parmak.
- Awa seré serî çi qarişék çi çar giştî.
- Akıl, altın taça benzer, herkesinbaşında olmaz.
- Akil taça zerrîn a herkes sare d’çîn a.
- Bahtı tahta değişmem.
- Bext nêdana bi text.
- Donsuz dolaş fakat boynunu zalimlerin önünde eğme
- Bextê romî nîyo. Bextê romî çîn o. Bê tumanî bigêre, milê xo verî zalimî de çewt meke.
- Elini bıraktı, ayağı ile ardına düştü.
- Bi destî verda, bi lingî dima gêra.
- Dünyaya danış, aklına göre yap.
- Bi dinya bişêwire, bi aqilê xo bike.
- Sorma ile insan Tanrının evine kadar gider.
- Bi pers merdim şino keyeyê Homayî.
- Keşke ile eller saç örgüsü demetine yetişmez.
- Bi werrekna dest nêreseno gileyê gijîkî.
- Adam gibi çalış, aslan gibi ye.
- Bixebitye sey merdiman, biwere sey şêran.
- Gelin atın üzeride gelir. Ancak kime kısmet olacağını kimse bilmez.
Bize çi qas zî dizdek a bê teke a roje vîst û yew adar a vewre eşta vila dare, şand nêmend hemtî.. veyvek serê estore de ya kes nêzaneno nêsibê kamî ya
- Dıșarıdan yardım umanın vay haline.
Çimî teberde yê, wel se ba
- Çıranın köre, davulun sağıra yararı yoktur.
Çila koran rê def keran rê bêfeyde yê
- Arkadaşına kazdığın kuyu bir gün kendın duşersın.
Çala ke merdim hewalê xo rê bikeno rojêk bi xo keweno
- Kapısı kapalı olanın gözü kapısı açık olandadır.
Çimê bergirewtoxan yê berakerdoxan de yê
- Yaralı yarasını bilir.
Dirbetin bi dirbeta xo zaneno
- Arkadaşın yarası, kaya yarası gibidir.
Dirbeta hawalî şeqaleyî zinarî
- Mangaya ma bi gay a, bela nîya geda ya.'
- Sidik ilacına gitti kabız oldu.
Şi dermanê mîze gî rê esîrî
- Gebe olsun da ne zaman doğurursa doğursun.
Wa awir ba çi mehel zîyena wa bizîya
- Bir günün boğası olayım, yüz günün ineği olmayayım.
Wa vîştirayê rojêk biba mangaya se roj meba
- Gönlüm hoş olsun da varsın giysim kıldan olsun.
Wa zera mi zere ba wa tewrê kirwasê mûy mi bo
- İyi at olsun da varsın nalı olmasın.
Wa estore pêşeng ba wa bê nal ba
- Muradımız olsun da, ister taştan olsun.
Wa miradê ma bibo wa kera ra bo
- Yüz acısın, karın ağrımasın.
Wa rî bidejo zer medeja
- Bir günlük aslan ol, bir yıllık tilki olma.
Wa şêrê rojêk bo, wa lûya serê mebo
- Korku, akrep gibidir.
- Ters, zê dimişkil o.
- Utanma olmasaydı şeytanlık kanatlanırdı.
- Şarmî nibên se pêl nîyên şetuney a.
- Evrenin sahibi siyah ile beyazdır.
- Wûhar eywun sîya sipî.
- Arkadaşınla ye, gez ama onunla ortaklık yapma.
- Hewalon a bigêr, bur la wertaxî mekire.
- Kadın isterse; erkeğini vezir yapar, istemese rezil eder.
- Cinîya ke biwaz; merde xo kena vezîr, nêwaz kena rezil.
- Kurt, sisli günü kollar.
- Cinavir, rueja mijin paven.
- Çocuklar ağlayarak büyür.
- Kij pê bermi ben pîl.
- Gül için dört dikeni göğsüne atmaya katlanır.
- Kê hatîr gula, çar teli kena pistun xwi.
- Beceriksiz kadın çıkrık, beceriksiz rençber ise orak değiştirir.
- Cinîya hirab reşta bedilnena, mişag hirab se vaşturî bedilnen.
- Evlilik dar ayakabı gibidir.
- Zevaj sol teng o.
- Semêd yow palûnê herîya, howt bacûnaxûn xwi eşt awk..."Mintiqa: Az, Cewlîg.
- At adımına göre değil süvarîsine göre koşar.
- Astor bi goreye gama ho ne, bi goreye espare ho remena.
- Bülbülü altın kafese koymuşlar. Demiş: “Ah vatan, ah vatan!”
- Bilbil kerd kefesa zerîn yi hunc vatên: “Ah vaten, vah vaten!”
- Şahîdê luye, boça luye ya.
- Okumak avlamaktır, yazmak kayıttır.
- Vendiş seyd o, nuştiş keyd o.
- Doğru duvar yıkılmaz.
- Diyes raşt ne şîyen ve.
- Sırt, yiğit olana verilir.
- Paşt diyena merdim cumerd.
- Ev alma komşu al
- Kîye megir cîrûn bigîr.
- Durgun su kokar.
- Ava vinertî bûy duna.
- Köpek ölürse kurta bayram olur.
- Kutik bimiro vergan re roşan beno.
- Nevret ve sevgi dilden cıkınca vücut bulur.
- Nevret Û heskerdij zone ra vejiyase o vakt govde giratî.
- Eke kutik merdiman ho bigêro, apê ho verg, halê ho luy hesibneno.
- Elin çocukları büyür akıl alır, bizimkiler ise büyür deli ve yaramaz olur.
- Tûtanê şar pîl beni akil gen , ena ma pîl beni gej û har benî.
- Bahçene komşun ağacını ekerse komşunun çocukları bahçeni sahiplenir.
- Eke dara ho cîrane ho rê da ronayiş; kijê ey dar rê zî bahçe rê zî vayîr vecyene.
- Baca tüten evde huzur vardır.
- Cînî tehta camerdî ya, evlad zî tehta cînî yo.
- Lojine ke tira dû bêro tede şêlik esto.
- Merdim pîr beno, zerrî pîr nêbena.
- İyi komşu akşam yemeğini bir tabak fazla yapar.
- Cîrano baş, şamîya ho tebahêk zede keno.
- Yük eşeğin yanına gitmez, eşek yükün yanına gider.
- Bar nişin vere her, her şin vere bari.
- Leyîra kergi nêbena verdegi.
- Cîran u merdimane ho re henda sazkerdişe yev cemaatî deyndayohî; akile inan henda akilê herî yo.
- Homa , hevalê heqîya yo.
- Zerec dişmenê qewmê xo ya.
- Şahidê luye dimê luye.
- Heş ke pîr bi, luyî pê kay kenê.
- Şêrî şîy, luyî bi lekanan gêrenê!
- Goştê luye ne helal o, ne heram o.
- Ga mireno çerme maneno, merdim mireno name maneno.
- Raştîye kalme wo Misrî ya.
- Dişmenê bavan, nébeno dostê lawan.
- Su bulanmadan durulmaz.
- Heta leyl [lêl] mebo, zelal nêbena.
- Büyüklerimiz her zaman güzel konuşur.
- E veinan ma her tim/her veht hoyl heber dayene.
- Yüklü eşek yedi kez sudan geçer yüksüz bir kere dahi girmez.
- Her bi bar hevt ray awk ra vîyereno la bê bar yew ray nêvîyereno.
- Göz yaşlarından akıl al.
- Hesirê çiman ra aqil bigire.
- İyi bir kadın, kızını seversen yetişir.
- Eke heskerdiş bibo keynekî rindê de resenî cînîyan.
- 7 Martta melekler geldi (indi) baharı bağırdılar söylediler.
- Hevt adarî de melegî ameyê var vatê û qêrayê, visarî.
- Günü gelmeden tavuk yumurtasını kırmaz.
- Heta ke roje denêbîyo, kerg hakê xo nêşiknena.
- Büyüklerimiz bir şey diyorsa bir şey biliyorda diyordur.
- Ê verînan ma eke çî ke vanê, zanenê ke vanê.
- Çokça göz yaşları soruna yol açar.
- Çimê hesirinî zaf, rayerê xeripnayan akerdêne.
- Kimseye iyi deme, kötü çıkar mahçup olursun.
- Keseki rê mevac rındo, ar vıcêno ke xod şıkêno.
- Akıl para ile satın alınmaz.
- Akıl ebe perura neroşûno.
- Araba devrilince yol gösterici [kılavuz] çoğalır.6 Eylül 2010
- Areba bı kelebay rar nevitay zeydini.
- At, tayını tanır.
- Astor mayine xo şılasneno.
- Sessiz akan sudan kork.
- Ave ki bi veng sona cıra biterse.
- Süreklilik göstererek akan su kir tutmaz.
- Ava ke şonaye lıim ni tepşena.
- Akan su akacağı kulvarı da aşındırır.
- Ava ke şına, sopa ho zi roternena.
- Köpek et yemeye alışmışsa kuru ekmek yemez.
- Kutik bumusa gostî Nan vuşk nêvena.
- Kapta [Sürahide] kalan su zamanla normal su tadını yitirir.
- Eşek ne bilir yonca yemesini.
- Her çı zano venca buro.
- Zalim zulümle yola gelir.
- Zalım ebe zulım'a yeno rae.
- Ağır taş yerinden oynatılamaz.
- Siya grane hurenda xo ra nê luvena.
- Kucağında olsun, varsın çuvalın üstü olsun.
- Va vırar de bo va serê xırar de bo.
- Yılanın yavrusu zehirsiz olmaz.
- Leyrekê mari bê zıyêr nê beno.
- Sabah güneşinde faydalanmazsan akşam güneşinin faydası yoktur.
- Eka tîja ser sivayî ra feyde nêgirevt, tîja shanî ra feyde chîn o.
- Aç kuşa yılan su verir.
- Mîrchika têshan rê mar zî avo ano.
- Köpeğin kuyruğunu kalıba sokmuşlar, bin yıl sonra çıkarmışlar yine köpek kuyruğuymuş.
- Dımê kutik eştto kalıb, hazar serre kalıbra vetto, eyne dımê kutika
- Nalbantlar atları nallarken dere kenarında kaplumbağalar da ayaklarını kaldırırmış.
- Nalbendon astori nalnen kesoniz ver deridi penci hu kerdin berz.
- Babanın dostu lafları, oğlunun miras.
- Dosté pi u kali, laceki ré miraso
- Eşeğin ölümü köpeğe düğün olur.
- Merdena here kutiki ré bena veyvi.
- Fırsat her zaman ele düşmez.
- Firsend her tim dest nékuno.
- İnsan haberi gündüz söylemeli, yoksa karanlığa (akşama) kalır.
- Mordemo ke hebé roj çila fisté ta, sandé tari de maneno.
- Köpek köpeğin ayağına basmaz.
- Kutik payna linga kutiki nékano.
- Kimisi az sahip çıkmış, azlıktan da kendini alıkoymuş.
- Kami ke tuye vayi kerdo, tuye ru(ri) ye xo kerdo.
- İnsan laf olur, içi laf olmaz.
- İnsan kal beno, zerri kal nébena.
- Kadının elinde nesil varsa, o kadın güzeldir.
- Deste cineke ra xesil est zi, a cinek rinda.
- Yalancı insanın, gözünden yalancı olduğu belli olur.
- Merdimo zureker chimanê ho ra belîyo.
- Altın dışkının içinde olsa da yine altındır.
- Zerd mîyon gî de bo zî hîna zerd o.
- Eşeğin arpası pişmez.
- Ceve herî nepesheno.
- Köpek ölürse kurda bayram olur.
- Kutik bimiro vergan re roşan beno.
- Çoban köpeği ölürse kurt bayram yapar.
- Kutikê şivanî bimiro vergi roşan kenê.
- Aslanın elinden kılıcı düşmez.
- Deste şêrî ra şûr nêkeveno.
- Yalancı kuyruğundan korkar.
- Zûrker dima xo ra terseno.
- Zor kapıya gelmese, çalışma ve doğru ortaya çıkmaz.
- Eke zorîye nîna ber meşuxulne raştîye nêvejyena meydan.
- Doğru el karnın üzerindedir.
- Desto raşt sêr pîze ya vo.
- Eşeği suyun üzerine susuz götürür susuz getirir.
- Herî têşan beno ser ave û têşan ano..
- Anlık nefis insanı hapis deliğine götürür.
- Yo anlığ nefs çey bon kulike hefs.
- Az yemek ye ömrün uzun olur, çok yemek yersen ömrün kısa olur.
- Tike verdin veno omir to derk beno, zaf verdin vena omir ti tikik menenno.
- Devlemendî hesabê peran zafî nê peran taynîn pers kenê
- Eke şivane kavire bivero, zura ey verg verdo beno.
- Yılanın Yavrusu zehirsiz olmaz.
- Maro hurdik bijahr nebeno.
- Sevgi ve nefret dilden çıkınca vücut bulur.
- Nevret Û heskerdij zone ra vejiyase o vakt govde giratî.
- Köpek akraba [ata] ararsa amcasını kurt, dayısını tilki sayar.
- Eke kutik merdiman ho bigêro, apê ho verg, halê ho luy hesibneno.
- Birinin yanlış yaptığını biliyorsan da söyleme.
- Çire çevt kerda to zana hena nêva mekke.
- Alim ho vira keno, qeleme ho vira nékena.
- Yetim kız susuz düz ovaya benzer.
- Keyneka bê bavke, dêşta bê avk.
- Dosté pi u kali, laceki ré miraso.
- Adir vatene ra, fek névéseno.
- Senik vacé, zaf gos serné.
- Mordemo ke deyn ra terseno, gereke çeveré girs ra mékero.
- Teneko tal veng veceno.
- Mordemo cefa neanita, qedré sefa nezano.
- Comerd vané mali ra kené, egit vané cani ra kené.
- Kutiké teveri, hesaré çeyi nébeno.
- Vesan vano: "Mird nében", Mird vano:"Vesan nében."
- Sergovendi veyvé ra, domani kayira aciz nébené.
- Daré çixa derg bena biboki, ca ra néresena asmen.
- Cavo ke koyi çine bi, tum xo ko vineno.
- Kilito zernén her çeveri keno ya (ra)
- Mangaya ke hebe zengila vindi nébena.
- Seré koyi ra mij kemi nébeno.
- Hebe torbé tali asroré néna péguretene.
- Merdené ré çaré çino.
- Merdena here kutiki ré bena veyvi.
- Firsend her tim dest nékuno.
- Kıymete hortiné, demé kalbiyayeni de eno zanitené.
- Vaceke asmen de veyve esto, ceni nerdugan nane ro.
- Mordemo ke hebe roj çila fisté ta, sande tari de maneno.
- Kamci roje sand nebiyo.
- Her rindeké qusuré de xo esto.
- Paléyo xirab verva sandi zeredejan céno.
- Kutik payna linga kutiki nédano.
- Xebera xirabé rev bena vila.
- Qantire ra pers biyé: " Piyé to kam o ", Vato: " Xalé mi astor o.
- Kes nekuno mezela kesi.
- Koçe berani berani re bar niye.
- Ju yo ke heqira néterseno, cira biterse.
- Mordem ke si meymantiya cinaviri (vergi), gereke kutiké xo, xo de bero.
- Leylegé ki teyr say kena, amnani ena zimistani sona.
- Kami ke tuye vayi kerdo, tuye ru(ri) ye ho kerdo.
- Kari ra méterse va kar to ra biterso.
- İnsan kal beno, zerri kal nébena.
- Cînî baxceyé camérdî ya.
- İnsan viran vindeno, vesan névindeno.
- Homa çew şaş mek û erd ra kaş mek!.Mintiqa: Cewlîg
- Vitevatê cînêke nê yê camêrdî merdim kişeno.Mintıka Darahenî/Kawar
- Çocuklarin karınları söz doludur ama dilleri dönmez.
- Zera gedeyan dekerdeya la ziwanê înan nêgêreno.
- Erkek bir kaynaksa kadın bir havuzdur, havuz çatlaksa kaynaktan gelen su birikmez.
- Camêrd çime yo cînêke dole ya, eke dole şikite ba awe tede nêdebena.
- Uzun dil sahibinin başına agaçkakandır.
- Ziwano derg darkotekê serê wayerê xo yo.