Denis Diderot: Revizyonlar arasındaki fark

Vikisöz, özgür söz dizini
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
II. Niveles (mesaj | katkılar)
k düzenleme AWB ile
9. satır: 9. satır:
==Kaynaklı==
==Kaynaklı==
*Felsefeye doğru atılan ilk adım, inançsızlıktır.<ref>Joey Green, Philosophy on the Go, S. 16</ref>
*Felsefeye doğru atılan ilk adım, inançsızlıktır.<ref>Joey Green, Philosophy on the Go, S. 16</ref>

*Düşünürü özel kılan, kanıtsız hiçbir olguyu kabullenmemesi ve yanıltıcı kavramlara kanmamasının yanı sıra mutlak, muhtemel ve şüphelinin sınırlarını kesin çizebilmesidir. Bu eser (Ansiklopedi) zamanla zihinlerde bir devrim yapacak ve umarım ki diktacılar, baskıcılar, [[fanatizm|fanatikler]] ve bağnazlar artık kazanamayacaklar. İşte o zaman, insanlığa hizmet etmiş oluruz.
*Düşünürü özel kılan, kanıtsız hiçbir olguyu kabullenmemesi ve yanıltıcı kavramlara kanmamasının yanı sıra mutlak, muhtemel ve şüphelinin sınırlarını kesin çizebilmesidir. Bu eser (Ansiklopedi) zamanla zihinlerde bir devrim yapacak ve umarım ki diktacılar, baskıcılar, [[fanatizm|fanatikler]] ve bağnazlar artık kazanamayacaklar. İşte o zaman, insanlığa hizmet etmiş oluruz.
**''Sophie Volland’a yazdığı 26 Eylül 1762 tarihli mektup.''
**''Sophie Volland’a yazdığı 26 Eylül 1762 tarihli mektup.''

* Eğer rahipleri istiyorsanız filozoflara ihtiyacınız yok demektir ve eğer filozofları istiyorsanız rahiplere ihtiyacınız yoktur; çünkü biri aklın dostu ve bilimin geliştiricisi olarak anılırken, diğeri aklın düşmanı ve cehaletin savunucusu olarak tanınır.<ref>Diderot, Doğanın Yorumcusu, çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York, International Publishers, 1943</ref>
* Eğer rahipleri istiyorsanız filozoflara ihtiyacınız yok demektir ve eğer filozofları istiyorsanız rahiplere ihtiyacınız yoktur; çünkü biri aklın dostu ve bilimin geliştiricisi olarak anılırken, diğeri aklın düşmanı ve cehaletin savunucusu olarak tanınır.<ref>Diderot, Doğanın Yorumcusu, çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York, International Publishers, 1943</ref>

* [[Fanatizm]]den barbarlığa tek adımda geçilir.<ref>[http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/2011/4/20/15.xhtml cumhuriyetarsivi.com]</ref>
* [[Fanatizm]]den barbarlığa tek adımda geçilir.<ref>[http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/2011/4/20/15.xhtml cumhuriyetarsivi.com]</ref>

* Filozof için akıl neyi ifade ediyorsa, Hristiyan için de rahmet aynıdır. Hristiyan’ı rahmet harekete geçirir, filozofuysa akıl.<ref>Encyclopedic, ou Dictionncdre raisorme des Sciences, des Arts, et des Metiers, Geneve, J. Pellet, 1778, cilt I</ref>
* Filozof için akıl neyi ifade ediyorsa, Hristiyan için de rahmet aynıdır. Hristiyan’ı rahmet harekete geçirir, filozofuysa akıl.<ref>Encyclopedic, ou Dictionncdre raisorme des Sciences, des Arts, et des Metiers, Geneve, J. Pellet, 1778, cilt I</ref>

* Filozoflar hiç din görevlisi öldürmemiştir, oysa din görevlileri çok fazla filozof öldürmüştür.<ref>Llyoyd Spencer, Andrzej Krauze, Aydınlanma, Ntv yayınları.</ref>
* Filozoflar hiç din görevlisi öldürmemiştir, oysa din görevlileri çok fazla filozof öldürmüştür.<ref>Llyoyd Spencer, Andrzej Krauze, Aydınlanma, Ntv yayınları.</ref>

* İnsanlar ihtiyarları sayarlar, fakat onları sevmezler.<ref>Nüvit Osmay, Düşünce Atlası, s. 197</ref>
* İnsanlar ihtiyarları sayarlar, fakat onları sevmezler.<ref>Nüvit Osmay, Düşünce Atlası, s. 197</ref>

* [[İnsan]] sonradan [[Stoacılık|Stoa]]cı olur ama doğuştan [[Epikür]]cüdür.<ref>John Lloyd&John Mitchinson, Afili Lügat, domingo, s. 125</ref>
* [[İnsan]] sonradan [[Stoacılık|Stoa]]cı olur ama doğuştan [[Epikür]]cüdür.<ref>John Lloyd&John Mitchinson, Afili Lügat, domingo, s. 125</ref>

* Sadece [[tutku]]lar, büyük tutkular yükseltebilir insanı büyük işlere.<ref>Jan Northup, Speaking of Success, s.194</ref>
* Sadece [[tutku]]lar, büyük tutkular yükseltebilir insanı büyük işlere.<ref>Jan Northup, Speaking of Success, s.194</ref>

* O engin bilim dünyası bana bazı yerleri aydınlık, bazı yerleri karanlık olan büyük bir arazi gibi görünüyor. Çabalarımız ya aydınlık bölgelerin sınırlarını artırmak ya da aydınlatma merkezlerinin sayısını artırmak amacında olmalıdır. İkincisi için yaratıcı dehalar gerekiyor; ilki için ise geliştiren, genişleten, güçlendiren bir bilgelik.<ref>Diderot, "Doğanın Yorumlayıcısı", çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York: International Publishers, 1943.</ref>
* O engin bilim dünyası bana bazı yerleri aydınlık, bazı yerleri karanlık olan büyük bir arazi gibi görünüyor. Çabalarımız ya aydınlık bölgelerin sınırlarını artırmak ya da aydınlatma merkezlerinin sayısını artırmak amacında olmalıdır. İkincisi için yaratıcı dehalar gerekiyor; ilki için ise geliştiren, genişleten, güçlendiren bir bilgelik.<ref>Diderot, "Doğanın Yorumlayıcısı", çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York: International Publishers, 1943.</ref>

*En tehlikeli çılgınlar din tarafından yaratılan bu kişilerdir, ve... onları nasıl kullanacağını gayet iyi bilerek toplumu karıştırmayı amaçlayan kişilerdir.
*En tehlikeli çılgınlar din tarafından yaratılan bu kişilerdir, ve... onları nasıl kullanacağını gayet iyi bilerek toplumu karıştırmayı amaçlayan kişilerdir.
**''Hristiyan Bayanla Konuşmalar, (1774)''
**''Hristiyan Bayanla Konuşmalar, (1774)''

*Ne kadar yaşlı bir dünya! İki sonsuzluk arasında yürüyorum.
*Ne kadar yaşlı bir dünya! İki sonsuzluk arasında yürüyorum.
**''Salon of 1767 (1798), Oeuvres esthétiques''
**''Salon of 1767 (1798), Oeuvres esthétiques''

*Özlü sözler gerçeği hafızalarımıza perçinleyen keskin çivilerdir.
*Özlü sözler gerçeği hafızalarımıza perçinleyen keskin çivilerdir.
**''A Dictionary of Thoughts, Tryon Edwards, s. 338''
**''A Dictionary of Thoughts, Tryon Edwards, s. 338''

*En mutlu kişiler diğerlerine [[mutluluk]] verenlerdir.
*En mutlu kişiler diğerlerine [[mutluluk]] verenlerdir.
**''Happyology, Harald W. Tietze, s.28''
**''Happyology, Harald W. Tietze, s.28''

*Bir tek [[tutku]] vardır, [[mutluluk]] için olan.
*Bir tek [[tutku]] vardır, [[mutluluk]] için olan.
**''Elements of Physiology (1875)''
**''Elements of Physiology (1875)''

*Herkesin kendi mertebesi vardır. Ben kendiminkini unutmaya razıyım ancak nezaketimden ve bir başkası bana unutmamı söylediğinde değil.
*Herkesin kendi mertebesi vardır. Ben kendiminkini unutmaya razıyım ancak nezaketimden ve bir başkası bana unutmamı söylediğinde değil.
**''Rameau's Nephew, (1762)''
**''Rameau's Nephew, (1762)''

*Bir kişi bana gerçeği aramamı söyleyebilir onu bulmamı değil.
*Bir kişi bana gerçeği aramamı söyleyebilir onu bulmamı değil.
**''Pensées Philosophiques, (1746)''
**''Pensées Philosophiques, (1746)''

*Hristiyan için inayet neyse filozof için [[mantık]] odur.
*Hristiyan için inayet neyse filozof için [[mantık]] odur.
**''L'Encyclopédie, (1751-1766)''
**''L'Encyclopédie, (1751-1766)''

*[[Yetenek]] ve [[erdem]]in insanlara bir ilerleme kaydettirmediği herhangi bir ülkede, [[para]] ulusal bir [[tanrı]] olacaktır. Böyle bir ülkenin insanları ya paraya hükmedecekler ya da diğerlerini ona sahip olduklarına inandıracaklardır. [[Zenginlik]] en büyük [[erdem]], [[yoksulluk]] ise en büyük ayıpları olacaktır.
*[[Yetenek]] ve [[erdem]]in insanlara bir ilerleme kaydettirmediği herhangi bir ülkede, [[para]] ulusal bir [[tanrı]] olacaktır. Böyle bir ülkenin insanları ya paraya hükmedecekler ya da diğerlerini ona sahip olduklarına inandıracaklardır. [[Zenginlik]] en büyük [[erdem]], [[yoksulluk]] ise en büyük ayıpları olacaktır.
**''Observations on the Drawing Up of Laws (1774)''
**''Observations on the Drawing Up of Laws (1774)''
58. satır: 40. satır:
:'''Kaynak gerekli olan sözler:'''
:'''Kaynak gerekli olan sözler:'''
* Aklımız tanrının bir hediyesi ise ve inancımız hakkında aynısını varsayarsak, tanrı bize uzlaşmayan, zıt iki hediye vermiştir demek.
* Aklımız tanrının bir hediyesi ise ve inancımız hakkında aynısını varsayarsak, tanrı bize uzlaşmayan, zıt iki hediye vermiştir demek.

* [[İnsan]], hayatının dörtte üçünü yapamayacağı şeylerle geçirir.
* [[İnsan]], hayatının dörtte üçünü yapamayacağı şeylerle geçirir.

* Yalanın faydası bir defa içindir, gerçeğin faydası ise sonsuz ve ölümsüz.
* Yalanın faydası bir defa içindir, gerçeğin faydası ise sonsuz ve ölümsüz.

* İnsanı taş ya da kırık kalpli yapan bu dünyadan gidiyorum. Beni nereye gömerlerse gömsünler.
* İnsanı taş ya da kırık kalpli yapan bu dünyadan gidiyorum. Beni nereye gömerlerse gömsünler.

* Güler yüzle söylenen bir yalanı bir anda yuttuğumuz halde, acı gerçeği ancak damla damla yutarız.
* Güler yüzle söylenen bir yalanı bir anda yuttuğumuz halde, acı gerçeği ancak damla damla yutarız.

* [[Adalet]]in aklını kaybettiği yerde [[felsefe]] susar...
* [[Adalet]]in aklını kaybettiği yerde [[felsefe]] susar...

* Büyük bir ormanda kayboldum ve önümü görmek için küçücük bir ışığım var. Orada yanıma biri gelir ve der ki: "Kardeşim, yolunu daha iyi bulmak için mumunu söndür." O birisi bir ilahiyatçıdır.
* Büyük bir ormanda kayboldum ve önümü görmek için küçücük bir ışığım var. Orada yanıma biri gelir ve der ki: "Kardeşim, yolunu daha iyi bulmak için mumunu söndür." O birisi bir ilahiyatçıdır.

* Arkadaşımın kusurları hakkında sadece kendisiyle konuşurum.
* Arkadaşımın kusurları hakkında sadece kendisiyle konuşurum.

* Yanlış yola girdiğinde, hızlandıkça daha da kaybolursun.
* Yanlış yola girdiğinde, hızlandıkça daha da kaybolursun.

* Bana bazı şeylerin aklımızı aştığını söyleseler de, bu, saçmalıklara inanmama yol açmaz. Hiç şüphem yok ki aklımızı aşan şeyler var; ama aklımıza aykırı olan her şeyi ve ona zıt düşen ne varsa, cesurca reddediyorum.
* Bana bazı şeylerin aklımızı aştığını söyleseler de, bu, saçmalıklara inanmama yol açmaz. Hiç şüphem yok ki aklımızı aşan şeyler var; ama aklımıza aykırı olan her şeyi ve ona zıt düşen ne varsa, cesurca reddediyorum.

* İnsan bir şeyi menfaatine, karakterine, zevkine, ihtiraslarına göre ya şişirir, ya küçültür.
* İnsan bir şeyi menfaatine, karakterine, zevkine, ihtiraslarına göre ya şişirir, ya küçültür.
* Yalnız iyilik yapmak yetmez, iyiliği incelikle de yapmak gerekir...
* Yalnız iyilik yapmak yetmez, iyiliği incelikle de yapmak gerekir...

* [[Felsefe]] sadece gerçekle uğraştığı izlenimi verir ama belki de düşlemleri dile getirir, [[edebiyat]]sa sadece düşlemlerle uğraştığı izlenimini verir ama belki de doğruyu dile getirir.
* [[Felsefe]] sadece gerçekle uğraştığı izlenimi verir ama belki de düşlemleri dile getirir, [[edebiyat]]sa sadece düşlemlerle uğraştığı izlenimini verir ama belki de doğruyu dile getirir.
*İnanın bana biz yalnız kendimize acırız.
*İnanın bana biz yalnız kendimize acırız.
* Son hükümdar, son din görevlisinin bağırsaklarıyla boğulana kadar insanlar asla özgür olmayacak.
* Son hükümdar, son din görevlisinin bağırsaklarıyla boğulana kadar insanlar asla özgür olmayacak.

* İşleri düzene koymaktan bahseden kişilere dikkat ediniz! İşleri düzene koymak daima diğer insanları denetim altında tutmak anlamına gelir.
* İşleri düzene koymaktan bahseden kişilere dikkat ediniz! İşleri düzene koymak daima diğer insanları denetim altında tutmak anlamına gelir.


==Hakkında söylenenler==
==Hakkında söylenenler==
*Bütün yaşamını gerçeğe ve doğruluğun coşkusuna adamış bir insan varsa, bu, Diderot'dur. --[[Friedrich Engels]] ''(Diderot: Interpreter of Nature)''
*Bütün yaşamını gerçeğe ve doğruluğun coşkusuna adamış bir insan varsa, bu, Diderot'dur. --[[Friedrich Engels]] ''(Diderot: Interpreter of Nature)''

*Diderot ve diğerlerinin emin olabileceği tek bir şey var: Kişi soru sormaya cesaret etmeli, bir başkasının düşünme gücüne güvenmeli ve her şeyi baştan düşünmeye hazır olmalıdır. --[[Michel Foucault]] ''(Foucault ile yapılan bir röportajdan "Space, Knowledge and Power" [1982])''
*Diderot ve diğerlerinin emin olabileceği tek bir şey var: Kişi soru sormaya cesaret etmeli, bir başkasının düşünme gücüne güvenmeli ve her şeyi baştan düşünmeye hazır olmalıdır. --[[Michel Foucault]] ''(Foucault ile yapılan bir röportajdan "Space, Knowledge and Power" [1982])''



07.52, 6 Ocak 2017 tarihindeki hâli

Aklımız tanrının bir hediyesi ise ve inancımız hakkında aynısını varsayarsak, tanrı bize uzlaşmayan, zıt iki hediye vermiştir demek.

Denis Diderot (5 Ekim 1713 - 31 Temmuz 1784), Fransız yazar ve filozof.

Şüphecilik, gerçeğe doğru atılan ilk adımdır. Genel olarak başvurulmalıdır, çünkü o bir mihenk taşıdır.
Nedir bizim bu dünyamız? …kısa süren bir simetri; anlık bir oluş.
Bir kişi bana gerçeği aramamı söyleyebilir onu bulmamı değil.
Filozoflar hiç din görevlisi öldürmemiştir, oysa din görevlileri çok fazla filozof öldürmüştür.
Bir tek tutku vardır, mutluluk için olan.

Kaynaklı

  • Felsefeye doğru atılan ilk adım, inançsızlıktır.[1]
  • Düşünürü özel kılan, kanıtsız hiçbir olguyu kabullenmemesi ve yanıltıcı kavramlara kanmamasının yanı sıra mutlak, muhtemel ve şüphelinin sınırlarını kesin çizebilmesidir. Bu eser (Ansiklopedi) zamanla zihinlerde bir devrim yapacak ve umarım ki diktacılar, baskıcılar, fanatikler ve bağnazlar artık kazanamayacaklar. İşte o zaman, insanlığa hizmet etmiş oluruz.
    • Sophie Volland’a yazdığı 26 Eylül 1762 tarihli mektup.
  • Eğer rahipleri istiyorsanız filozoflara ihtiyacınız yok demektir ve eğer filozofları istiyorsanız rahiplere ihtiyacınız yoktur; çünkü biri aklın dostu ve bilimin geliştiricisi olarak anılırken, diğeri aklın düşmanı ve cehaletin savunucusu olarak tanınır.[2]
  • Fanatizmden barbarlığa tek adımda geçilir.[3]
  • Filozof için akıl neyi ifade ediyorsa, Hristiyan için de rahmet aynıdır. Hristiyan’ı rahmet harekete geçirir, filozofuysa akıl.[4]
  • Filozoflar hiç din görevlisi öldürmemiştir, oysa din görevlileri çok fazla filozof öldürmüştür.[5]
  • İnsanlar ihtiyarları sayarlar, fakat onları sevmezler.[6]
  • İnsan sonradan Stoacı olur ama doğuştan Epikürcüdür.[7]
  • Sadece tutkular, büyük tutkular yükseltebilir insanı büyük işlere.[8]
  • O engin bilim dünyası bana bazı yerleri aydınlık, bazı yerleri karanlık olan büyük bir arazi gibi görünüyor. Çabalarımız ya aydınlık bölgelerin sınırlarını artırmak ya da aydınlatma merkezlerinin sayısını artırmak amacında olmalıdır. İkincisi için yaratıcı dehalar gerekiyor; ilki için ise geliştiren, genişleten, güçlendiren bir bilgelik.[9]
  • En tehlikeli çılgınlar din tarafından yaratılan bu kişilerdir, ve... onları nasıl kullanacağını gayet iyi bilerek toplumu karıştırmayı amaçlayan kişilerdir.
    • Hristiyan Bayanla Konuşmalar, (1774)
  • Ne kadar yaşlı bir dünya! İki sonsuzluk arasında yürüyorum.
    • Salon of 1767 (1798), Oeuvres esthétiques
  • Özlü sözler gerçeği hafızalarımıza perçinleyen keskin çivilerdir.
    • A Dictionary of Thoughts, Tryon Edwards, s. 338
  • En mutlu kişiler diğerlerine mutluluk verenlerdir.
    • Happyology, Harald W. Tietze, s.28
  • Bir tek tutku vardır, mutluluk için olan.
    • Elements of Physiology (1875)
  • Herkesin kendi mertebesi vardır. Ben kendiminkini unutmaya razıyım ancak nezaketimden ve bir başkası bana unutmamı söylediğinde değil.
    • Rameau's Nephew, (1762)
  • Bir kişi bana gerçeği aramamı söyleyebilir onu bulmamı değil.
    • Pensées Philosophiques, (1746)
  • Hristiyan için inayet neyse filozof için mantık odur.
    • L'Encyclopédie, (1751-1766)
  • Yetenek ve erdemin insanlara bir ilerleme kaydettirmediği herhangi bir ülkede, para ulusal bir tanrı olacaktır. Böyle bir ülkenin insanları ya paraya hükmedecekler ya da diğerlerini ona sahip olduklarına inandıracaklardır. Zenginlik en büyük erdem, yoksulluk ise en büyük ayıpları olacaktır.
    • Observations on the Drawing Up of Laws (1774)
Kaynak gerekli olan sözler:
  • Aklımız tanrının bir hediyesi ise ve inancımız hakkında aynısını varsayarsak, tanrı bize uzlaşmayan, zıt iki hediye vermiştir demek.
  • İnsan, hayatının dörtte üçünü yapamayacağı şeylerle geçirir.
  • Yalanın faydası bir defa içindir, gerçeğin faydası ise sonsuz ve ölümsüz.
  • İnsanı taş ya da kırık kalpli yapan bu dünyadan gidiyorum. Beni nereye gömerlerse gömsünler.
  • Güler yüzle söylenen bir yalanı bir anda yuttuğumuz halde, acı gerçeği ancak damla damla yutarız.
  • Adaletin aklını kaybettiği yerde felsefe susar...
  • Büyük bir ormanda kayboldum ve önümü görmek için küçücük bir ışığım var. Orada yanıma biri gelir ve der ki: "Kardeşim, yolunu daha iyi bulmak için mumunu söndür." O birisi bir ilahiyatçıdır.
  • Arkadaşımın kusurları hakkında sadece kendisiyle konuşurum.
  • Yanlış yola girdiğinde, hızlandıkça daha da kaybolursun.
  • Bana bazı şeylerin aklımızı aştığını söyleseler de, bu, saçmalıklara inanmama yol açmaz. Hiç şüphem yok ki aklımızı aşan şeyler var; ama aklımıza aykırı olan her şeyi ve ona zıt düşen ne varsa, cesurca reddediyorum.
  • İnsan bir şeyi menfaatine, karakterine, zevkine, ihtiraslarına göre ya şişirir, ya küçültür.
  • Yalnız iyilik yapmak yetmez, iyiliği incelikle de yapmak gerekir...
  • Felsefe sadece gerçekle uğraştığı izlenimi verir ama belki de düşlemleri dile getirir, edebiyatsa sadece düşlemlerle uğraştığı izlenimini verir ama belki de doğruyu dile getirir.
  • İnanın bana biz yalnız kendimize acırız.
  • Son hükümdar, son din görevlisinin bağırsaklarıyla boğulana kadar insanlar asla özgür olmayacak.
  • İşleri düzene koymaktan bahseden kişilere dikkat ediniz! İşleri düzene koymak daima diğer insanları denetim altında tutmak anlamına gelir.

Hakkında söylenenler

  • Bütün yaşamını gerçeğe ve doğruluğun coşkusuna adamış bir insan varsa, bu, Diderot'dur. --Friedrich Engels (Diderot: Interpreter of Nature)
  • Diderot ve diğerlerinin emin olabileceği tek bir şey var: Kişi soru sormaya cesaret etmeli, bir başkasının düşünme gücüne güvenmeli ve her şeyi baştan düşünmeye hazır olmalıdır. --Michel Foucault (Foucault ile yapılan bir röportajdan "Space, Knowledge and Power" [1982])

Konuyla ilgili diğer Wikimedia sayfaları:

Commons'da Denis Diderot ile ilgili çoklu ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikipedi'de Denis Diderot ile ilgili ansiklopedik bilgi bulunmaktadır.


Kaynaklar

  1. Joey Green, Philosophy on the Go, S. 16
  2. Diderot, Doğanın Yorumcusu, çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York, International Publishers, 1943
  3. cumhuriyetarsivi.com
  4. Encyclopedic, ou Dictionncdre raisorme des Sciences, des Arts, et des Metiers, Geneve, J. Pellet, 1778, cilt I
  5. Llyoyd Spencer, Andrzej Krauze, Aydınlanma, Ntv yayınları.
  6. Nüvit Osmay, Düşünce Atlası, s. 197
  7. John Lloyd&John Mitchinson, Afili Lügat, domingo, s. 125
  8. Jan Northup, Speaking of Success, s.194
  9. Diderot, "Doğanın Yorumlayıcısı", çeviren Jean Stewart ve Jonathan Kemp, New York: International Publishers, 1943.