Immanuel Kant: Revizyonlar arasındaki fark

Vikisöz, özgür söz dizini
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Babatolian (mesaj | katkılar)
+
düzenleme AWB ile
5. satır: 5. satır:
[[Dosya:Sound II revisited.jpg|right|thumb|180px|Aydınlanma, [[insan]]ın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır.<br>~ Aydınlanma Nedir?]]
[[Dosya:Sound II revisited.jpg|right|thumb|180px|Aydınlanma, [[insan]]ın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır.<br>~ Aydınlanma Nedir?]]
*'''Aydınlanma, [[insan]]ın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. Bu ergin olmayış durumu ise, insanın kendi aklını bir başkasının kılavuzluğuna başvurmaksızın kullanamayışıdır.''' İşte bu ergin olmayışa insan kendi suçu ile düşmüştür; bunun nedenini de aklın kendisinde değil, fakat aklını başkasının kılavuzluğu ve yardımı olmaksızın kullanmak kararlılığını ve yürekliliğini gösteremeyen insanda aramalıdır. [[w:Sapere Aude|Sapere Aude]]! ''[Bilmeye Cüret Et! e.n.]'' '''"Aklını kendin kullanmak cesaretini göster!"''' sözü şimdi Aydınlanmanın parolası olmaktadır.<ref name=Bozkurt>[http://www.allmendeberlin.de/Aydinlanma_Nedir_Kant.pdf Allmendeberlik.de, Aydınlanma Nedir? Immanuel Kant, Çeviri: Nejat Bozkurt]</ref>
*'''Aydınlanma, [[insan]]ın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. Bu ergin olmayış durumu ise, insanın kendi aklını bir başkasının kılavuzluğuna başvurmaksızın kullanamayışıdır.''' İşte bu ergin olmayışa insan kendi suçu ile düşmüştür; bunun nedenini de aklın kendisinde değil, fakat aklını başkasının kılavuzluğu ve yardımı olmaksızın kullanmak kararlılığını ve yürekliliğini gösteremeyen insanda aramalıdır. [[w:Sapere Aude|Sapere Aude]]! ''[Bilmeye Cüret Et! e.n.]'' '''"Aklını kendin kullanmak cesaretini göster!"''' sözü şimdi Aydınlanmanın parolası olmaktadır.<ref name=Bozkurt>[http://www.allmendeberlin.de/Aydinlanma_Nedir_Kant.pdf Allmendeberlik.de, Aydınlanma Nedir? Immanuel Kant, Çeviri: Nejat Bozkurt]</ref>

*Dogmalar ve kurallar, [[insan]]ın doğal yetilerinin akla uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.<ref name=Bozkurt/>
*Dogmalar ve kurallar, [[insan]]ın doğal yetilerinin akla uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.<ref name=Bozkurt/>
*Hayır, aydınlanmış bir çağda değil, fakat aydınlanmaya giden bir dönemde,'bir aydınlanma döneminde yaşıyoruz.<ref name=Bozkurt/>

*Hayır, aydınlanmış bir çağda değil, fakat aydınlanmaya giden bir dönemde,'bir aydınlanma döneminde yaşıyoruz.<ref name=Bozkurt/>


===Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)===
===Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)===
*''Kant’ın üstün [[ahlak]] ilkesi ‘Koşulsuz Buyruk’ (Ketegorik İmperatif)’un değişik çevirileri:''
*''Kant’ın üstün [[ahlak]] ilkesi ‘Koşulsuz Buyruk’ (Ketegorik İmperatif)’un değişik çevirileri:''
**'''Genel bir [[hukuk|yasa]] olmasını isteyebileceğin bir maksim'e (kişisel ilkeye) göre davran.'''
**'''Genel bir [[hukuk|yasa]] olmasını isteyebileceğin bir maksim'e (kişisel ilkeye) göre davran.'''
**Bütün [[dünya]] için güven içinde bir [[hukuk|yasa]] olabilecek bir hareket ilkesine göre davran.
**Bütün [[dünya]] için güven içinde bir [[hukuk|yasa]] olabilecek bir hareket ilkesine göre davran.


[[Dosya:Vrouwejustitia.jpg|right|thumb|180px|Genel bir [[hukuk|yasa]] olmasını isteyebileceğin bir maksime göre davran.<br>~ Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi]]
[[Dosya:Vrouwejustitia.jpg|right|thumb|180px|Genel bir [[hukuk|yasa]] olmasını isteyebileceğin bir maksime göre davran.<br>~ Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi]]
20. satır: 18. satır:
*[[Tanrı]]yla konuşmayı dilemek saçmadır. Kavrayamadığımızla konuşamayız; ve Tanrı’yı kavrayamayız; O’na sadece inanabiliriz. İşte bu yüzden duacının davranışları özneldir.
*[[Tanrı]]yla konuşmayı dilemek saçmadır. Kavrayamadığımızla konuşamayız; ve Tanrı’yı kavrayamayız; O’na sadece inanabiliriz. İşte bu yüzden duacının davranışları özneldir.
**Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), [[H. L. Mencken]], s. 955
**Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), [[H. L. Mencken]], s. 955

*[[Mutluluk]] mantıksal bir ideal değil bir imgelemdir.
*[[Mutluluk]] mantıksal bir ideal değil bir imgelemdir.
**Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)
**Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)

*'''[[İyi]]lik bir [[görev]]dir.'''
*'''[[İyi]]lik bir [[görev]]dir.'''
**Etiğin Metafizik Elementleri (1780)
**Etiğin Metafizik Elementleri (1780)

*Beden bir tapınaktır.
*Beden bir tapınaktır.
**Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), [[H. L. Mencken]], s. 1043
**Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), [[H. L. Mencken]], s. 1043

*[[İnsan]] anlamayacak... ki insan; insanlara olan [[görev]]ini yerine getirdiğinde [[Tanrı]]’nın komutlarını da yerine getirmiş olacak ve bunu yerine getirdiklerinde sonuç olarak daima Tanrı’nın hizmetinde olmuş olacak. İnsanın hareketleri [[ahlak]]sal olmadığı sürece başka türlü [[Tanrı]]’ya hizmet etmeleri de olanaksızdır.
*[[İnsan]] anlamayacak... ki insan; insanlara olan [[görev]]ini yerine getirdiğinde [[Tanrı]]’nın komutlarını da yerine getirmiş olacak ve bunu yerine getirdiklerinde sonuç olarak daima Tanrı’nın hizmetinde olmuş olacak. İnsanın hareketleri [[ahlak]]sal olmadığı sürece başka türlü [[Tanrı]]’ya hizmet etmeleri de olanaksızdır.
**German Thought, The Seven Years' War To Goethe's Death : Six Lectures (1880), Karl Hillebrand, s 207
**German Thought, The Seven Years' War To Goethe's Death : Six Lectures (1880), Karl Hillebrand, s 207

*'''Dogmanın ölümü [[ahlak]]ın doğumudur.'''
*'''Dogmanın ölümü [[ahlak]]ın doğumudur.'''
**Faith Or Fact (1897), Henry Moorehouse Taber, s. 86
**Faith Or Fact (1897), Henry Moorehouse Taber, s. 86

*Greklerin şu sözünü unutarak [[felsefe|filozof]]lar bile [[savaş]]ı insanlığı yücelten bir şey olarak övgüleyecekler: '''Savaş öldürdüklerinden daha fazla neden olduğu şeytanilikler yüzünden kötüdür.'''
*Greklerin şu sözünü unutarak [[felsefe|filozof]]lar bile [[savaş]]ı insanlığı yücelten bir şey olarak övgüleyecekler: '''Savaş öldürdüklerinden daha fazla neden olduğu şeytanilikler yüzünden kötüdür.'''
** Philosophical Perspectives on Peace: An Anthology of Classical and Modern Sources (1987), Howard P. Kainz, s. 81
** Philosophical Perspectives on Peace: An Anthology of Classical and Modern Sources (1987), Howard P. Kainz, s. 81
44. satır: 36. satır:
[[Dosya:Broken Column 10.jpg|right|thumb|180px|[[Aydınlanma]]; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.]]
[[Dosya:Broken Column 10.jpg|right|thumb|180px|[[Aydınlanma]]; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.]]
* '''[[Aydınlanma]]; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.'''
* '''[[Aydınlanma]]; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.'''

* Başkalarını kendi amaçlarını gerçekleştirmek için araç olarak görme.
* Başkalarını kendi amaçlarını gerçekleştirmek için araç olarak görme.

* [[Bilgi]] deneyle başlar ama deneyden doğmaz.
* [[Bilgi]] deneyle başlar ama deneyden doğmaz.

* [[Bilim]] olmadan yapılan bilim felsefesi boştur, bilim felsefesi olmadan yapılan bilim ise kör.
* [[Bilim]] olmadan yapılan bilim felsefesi boştur, bilim felsefesi olmadan yapılan bilim ise kör.

* Bizler sırlarla dolu bir [[evren]]de bir rüyanın rüyasını görmekteyiz. Gerçekte bildiğimiz hiçbir şey yoktur. Bildiğimizi sandığımız şey sadece olaylardır. O olaylar ki, bilmediğimiz bir objeyle asla bilemeyeceğimiz bir süjenin birbirlerine olan ilgisinden doğmuştur.
* Bizler sırlarla dolu bir [[evren]]de bir rüyanın rüyasını görmekteyiz. Gerçekte bildiğimiz hiçbir şey yoktur. Bildiğimizi sandığımız şey sadece olaylardır. O olaylar ki, bilmediğimiz bir objeyle asla bilemeyeceğimiz bir süjenin birbirlerine olan ilgisinden doğmuştur.

* Bütün sahip olduğumuz [[bilgi]]nin [[deney|tecrübe]] ile başladığına şüphe yoktur.
* Bütün sahip olduğumuz [[bilgi]]nin [[deney|tecrübe]] ile başladığına şüphe yoktur.
* Dogmalar ve kurallar, [[insan]]ın doğal yetilerinin [[akıl|akla]] uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.

* Dogmalar ve kurallar, [[insan]]ın doğal yetilerinin [[akıl|akla]] uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.

* [[Eğitim]] toplumun şimdiki aşaması için değil, o toplumun daha iyi geleceği için olmalıdır.
* [[Eğitim]] toplumun şimdiki aşaması için değil, o toplumun daha iyi geleceği için olmalıdır.

* Hayatın çeşitli güçlüklerine karşı üç şey hediye edilmiştir: [[ümit]], uyku ve [[gülmek]].
* Hayatın çeşitli güçlüklerine karşı üç şey hediye edilmiştir: [[ümit]], uyku ve [[gülmek]].

* Her ne kadar inanmasam da bir [[tanrı]]nın varlığını kabul etmek gerekir.
* Her ne kadar inanmasam da bir [[tanrı]]nın varlığını kabul etmek gerekir.

* '''İki şey var ki, ruhumu hep yeni, hep artan bir hayranlık ve müthiş bir saygıyla dolduruyor: Üzerimdeki yıldızlı gökyüzü ve [[vicdan]]ımdaki [[ahlak]] [[hukuk|yasa]]sı.'''
* '''İki şey var ki, ruhumu hep yeni, hep artan bir hayranlık ve müthiş bir saygıyla dolduruyor: Üzerimdeki yıldızlı gökyüzü ve [[vicdan]]ımdaki [[ahlak]] [[hukuk|yasa]]sı.'''

* İnanca yer açmak için bilgiyi bir kenara bıraktım.
* İnanca yer açmak için bilgiyi bir kenara bıraktım.

* İnsanın yaratıldığı böyle yamuk odundan düzgün hiçbir şey yapılamaz.
* İnsanın yaratıldığı böyle yamuk odundan düzgün hiçbir şey yapılamaz.

* '''[[İnsan]]lar ışığı görmez, ışıkla görür.'''
* '''[[İnsan]]lar ışığı görmez, ışıkla görür.'''

* Ne var ki her yandan ''«düşünmeyin! aklınızı kullanmayın!»'' diye bağırıldığını işitiyorum. Subay, «Düşünme, eğitimini yap! », maliyeci «düşünme, vergini öde! », [[din]] adamı «düşünme, inan! » diyorlar.
* Ne var ki her yandan ''«düşünmeyin! aklınızı kullanmayın!»'' diye bağırıldığını işitiyorum. Subay, «Düşünme, eğitimini yap! », maliyeci «düşünme, vergini öde! », [[din]] adamı «düşünme, inan! » diyorlar.
* Uçarken havayı kesen ve onun direncini hisseden kuş, bunu havasız (vakum) yerde daha iyi yapabileceği kanısına kapılabilir.

* Uçarken havayı kesen ve onun direncini hisseden kuş, bunu havasız (vakum) yerde daha iyi yapabileceği kanısına kapılabilir.

* [[Zaman]], sessiz bir testeredir.
* [[Zaman]], sessiz bir testeredir.

* Kavramlar duyusuz boştur duyular kavramsız kördür.
* Kavramlar duyusuz boştur duyular kavramsız kördür.


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça}}



* Bob Fenster, ''Salaklık Tarihi'', Aykırı Yayıncılık 2. Baskı, ISBN 975-8337-49-1
* Bob Fenster, ''Salaklık Tarihi'', Aykırı Yayıncılık 2. Baskı, ISBN 975-8337-49-1

18.00, 7 Aralık 2016 tarihindeki hâli

Immanuel Kant

Ummanuel Kant, (d. 22 Nisan 1724 Königsberg Prusya, ö. 12 Şubat 1804 Königsberg Prusya) Alman filozof.

Eserleri

Aydınlanma Nedir? (1784)

Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır.
~ Aydınlanma Nedir?
  • Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. Bu ergin olmayış durumu ise, insanın kendi aklını bir başkasının kılavuzluğuna başvurmaksızın kullanamayışıdır. İşte bu ergin olmayışa insan kendi suçu ile düşmüştür; bunun nedenini de aklın kendisinde değil, fakat aklını başkasının kılavuzluğu ve yardımı olmaksızın kullanmak kararlılığını ve yürekliliğini gösteremeyen insanda aramalıdır. Sapere Aude! [Bilmeye Cüret Et! e.n.] "Aklını kendin kullanmak cesaretini göster!" sözü şimdi Aydınlanmanın parolası olmaktadır.[1]
  • Dogmalar ve kurallar, insanın doğal yetilerinin akla uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.[1]
  • Hayır, aydınlanmış bir çağda değil, fakat aydınlanmaya giden bir dönemde,'bir aydınlanma döneminde yaşıyoruz.[1]

Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)

  • Kant’ın üstün ahlak ilkesi ‘Koşulsuz Buyruk’ (Ketegorik İmperatif)’un değişik çevirileri:
    • Genel bir yasa olmasını isteyebileceğin bir maksim'e (kişisel ilkeye) göre davran.
    • Bütün dünya için güven içinde bir yasa olabilecek bir hareket ilkesine göre davran.
Genel bir yasa olmasını isteyebileceğin bir maksime göre davran.
~ Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi

Sözleri

Kaynaklı

  • Tanrıyla konuşmayı dilemek saçmadır. Kavrayamadığımızla konuşamayız; ve Tanrı’yı kavrayamayız; O’na sadece inanabiliriz. İşte bu yüzden duacının davranışları özneldir.
    • Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), H. L. Mencken, s. 955
  • Mutluluk mantıksal bir ideal değil bir imgelemdir.
    • Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (1785)
  • İyilik bir görevdir.
    • Etiğin Metafizik Elementleri (1780)
  • Beden bir tapınaktır.
    • Königsberg’de bir konferans (1775), Antik ve Çağdaş Kaynaklardan Tarihsel İlkeler (1946), H. L. Mencken, s. 1043
  • İnsan anlamayacak... ki insan; insanlara olan görevini yerine getirdiğinde Tanrı’nın komutlarını da yerine getirmiş olacak ve bunu yerine getirdiklerinde sonuç olarak daima Tanrı’nın hizmetinde olmuş olacak. İnsanın hareketleri ahlaksal olmadığı sürece başka türlü Tanrı’ya hizmet etmeleri de olanaksızdır.
    • German Thought, The Seven Years' War To Goethe's Death : Six Lectures (1880), Karl Hillebrand, s 207
  • Dogmanın ölümü ahlakın doğumudur.
    • Faith Or Fact (1897), Henry Moorehouse Taber, s. 86
  • Greklerin şu sözünü unutarak filozoflar bile savaşı insanlığı yücelten bir şey olarak övgüleyecekler: Savaş öldürdüklerinden daha fazla neden olduğu şeytanilikler yüzünden kötüdür.
    • Philosophical Perspectives on Peace: An Anthology of Classical and Modern Sources (1987), Howard P. Kainz, s. 81

Kaynaksız

  • Aklımda merak, şüphe ve saygı uyandıran iki şey vardır: Üzerimde parlayan gök ve içimdeki ahlak yasası.
Aydınlanma; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.
  • Aydınlanma; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir.
  • Başkalarını kendi amaçlarını gerçekleştirmek için araç olarak görme.
  • Bilgi deneyle başlar ama deneyden doğmaz.
  • Bilim olmadan yapılan bilim felsefesi boştur, bilim felsefesi olmadan yapılan bilim ise kör.
  • Bizler sırlarla dolu bir evrende bir rüyanın rüyasını görmekteyiz. Gerçekte bildiğimiz hiçbir şey yoktur. Bildiğimizi sandığımız şey sadece olaylardır. O olaylar ki, bilmediğimiz bir objeyle asla bilemeyeceğimiz bir süjenin birbirlerine olan ilgisinden doğmuştur.
  • Bütün sahip olduğumuz bilginin tecrübe ile başladığına şüphe yoktur.
  • Dogmalar ve kurallar, insanın doğal yetilerinin akla uygun kullanılışının ya da daha doğru bir deyişle kötüye kullanılmasının bu mekanik araçları, erginleşme ve olgunlaşma için sürekli bir ayakbağı olurlar.
  • Eğitim toplumun şimdiki aşaması için değil, o toplumun daha iyi geleceği için olmalıdır.
  • Hayatın çeşitli güçlüklerine karşı üç şey hediye edilmiştir: ümit, uyku ve gülmek.
  • Her ne kadar inanmasam da bir tanrının varlığını kabul etmek gerekir.
  • İki şey var ki, ruhumu hep yeni, hep artan bir hayranlık ve müthiş bir saygıyla dolduruyor: Üzerimdeki yıldızlı gökyüzü ve vicdanımdaki ahlak yasası.
  • İnanca yer açmak için bilgiyi bir kenara bıraktım.
  • İnsanın yaratıldığı böyle yamuk odundan düzgün hiçbir şey yapılamaz.
  • İnsanlar ışığı görmez, ışıkla görür.
  • Ne var ki her yandan «düşünmeyin! aklınızı kullanmayın!» diye bağırıldığını işitiyorum. Subay, «Düşünme, eğitimini yap! », maliyeci «düşünme, vergini öde! », din adamı «düşünme, inan! » diyorlar.
  • Uçarken havayı kesen ve onun direncini hisseden kuş, bunu havasız (vakum) yerde daha iyi yapabileceği kanısına kapılabilir.
  • Zaman, sessiz bir testeredir.
  • Kavramlar duyusuz boştur duyular kavramsız kördür.

Kaynakça

  • Bob Fenster, Salaklık Tarihi, Aykırı Yayıncılık 2. Baskı, ISBN 975-8337-49-1
  • Felsefe Yazıları “Aydınlanma Nedir”(1784) Immanuel Kant- Türkçesi: Nejat Bozkurt Felsefe Yazıları-1983


Konuyla ilgili diğer Wikimedia sayfaları:

Commons'da Immanuel Kant ile ilgili çoklu ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikipedi'de Immanuel Kant ile ilgili ansiklopedik bilgi bulunmaktadır.