Tarih

Tarih, geçmişteki olaylara ait bilgilerin keşfi, toplanması, bir araya getirilmesi ve sunulması bilimi.

Kaynaklı

• Târihî hâdiselerin cereyanı sırasında bâzen fizyolojik ârızalar mühim rol oynarlar. Tabiat ya mânî olur veyahut yardım eder.
• Tarih alanında düşülen yanlış ve yanılgının ince bir nedeni var: Çağlar değişir ve günler geçip giderken, toplumların, kuşakların durumlarının da sürekli olarak değiştiğinin gözden kaçırılması. (...) Evrenin ve toplumların durumları, ilişkileri, gidişleri tek bir süreç ("vetîre") üzerinde sürmez ve değişmeyen bir çizgide kalmaz. Günler, zamanlar geçer, oluşan değişmeler ve durumdan duruma geçişler bütünüdür her şey. Bu değişmeler ve geçişler, kişilerde, sürelerde, kent ve kasabalarda olduğu gibi, tüm evrende, ülkelerde, kıtalarda, zamanlarda ve devletlerde de olur.
  • Mukaddime (1274) İbn-i Haldun (çeviri: Turan Dursun)

Kaynaksız

• Bir toplum, iyi tarih yazıyorsa rafine bir toplum olur. - İlber Ortaylı
• Bu sözcüğü, "son" ve özellikle "tarihin sonu", tahlil etmek durumundayız; ne demek, üzerinde düşünerek başlayabiliriz. Uzatmadan ve en kısaca, şunu söyleyebiliyorum. İdeolojinin ve özellikle tarihin sonu, yalnızca ve yalnızca çatışmanın bitmesi anlamındadır. Binnetice, tarafların kalmadığını telakki etmemiz yerindedir. Demek ki bu kısa tarifi tersinden okuduğumuzda, "tarih", eninde sonunda çatışmanın yazımıdır. Ve bilhassa, siyasal organizmaların, hegemonya da diyebiliriz; oluşumu ve gelişimi, ayrıca şüphesiz; çözülüşünde çatışmayı analiz edebilmek tarih'tir ve yazmaktır. Öyleyse basit bir anlatıma ulaşmış haldeyiz. - Yalçın Küçük
• Dünya tarihi, özgürlüğün bilincinde ilerlemedir. - Georg Wilhelm Friedrich Hegel
• Dünyanın tarihi dünyanın yargısıdır. - Friedrich Schiller
• Çekiç olmak istemeyen, tarihin örsü olacaktır. - Adolf Hitler
• Tarih, ibret ve ders almak için okunur ve araştırılır. Bu tür bir araştırmayı yapamayan kimsenin, kendisini siyasi lider olarak görmesi mümkün değildir. Tarihini bilmeyen bir kimse, kendisinin lider olduğunu bırakın söylemeyi, aklından bile geçirmesin. - Adolf Hitler
• Gerçek, hiç kuşkusuz, insan aklı tarafından keşfedilmeden de önce vardır. Gerçek'in insan bilgisinden bağımsızlığından hiç kuşku dumuyorum. Ancak bilinmesi, yalnızca ve yalnızca insan aklıyla gerçekleşiyor, insan aklının yaratıcı işleyişi gerçeği ortaya çıkarıyor. Tarihin gerçekleri de bu düzeyin dışına çıkamıyorlar. İnsan aklının her yeni yaratıcı işleyişiyle birlikte değişiyorlar. - Yalçın Küçük
• Hegel Baba, tarihten tek öğrendiğimizin ondan hiç bir şey öğrenmediğimiz olduğunu söylüyor. Bense bu sabah olup bitenden bir şey öğrenmeyen insanlar tanıyorum. Herhalde Hegel çok daha ilerisini düşünüyordu. - John Brunner
• Hegel bir yerde şöyle bir gözlemde bulunur: Bütün tarihsel büyük olaylar ve kişiler, hemen hemen iki kez yinelenir. Hegel eklemeyi unutmuş: İlkinde trajedi, ikincisinde komedi olarak. - Karl Marx
• Her tarih zamanının çocuğudur; dahası, tarih yoktur, tarihçiler vardır. - Lucien Febvre
• Herkes tarih yapabilir, ancak sadece büyük bir adam tarih yazabilir. - Oscar Wilde
• İki tarih vardır: Yalancı olan resmi tarih, bir de olayların gerçek sebebini barındıran gizli tarih. - Honoré de Balzac
• İlim, külli'yi, Tarih, cüzi'yi, San'at da mümkün'ü bildirir. - Aristoteles
• İnsan, tarihe her istediğini söyletebilir, çünkü ölüler, itiraz edemezler. - Cenap Şehabettin
• İnsanlar kendi tarihlerini kendileri yaparlar, ama bunu keyfi, kendilerinin seçtiği koşullar içerisinde değil, doğrudan kendilerine verili ve geçmişten miras kalan koşullar içerisinde yaparlar. Bütün ölmüş nesillerin geleneği büyük bir ağırlıkla yaşayanların beyinleri üzerine çöker. - Karl Marx
• İyi bir tarihçi hiç bir ülkenin ve hiç bir zamanın değildir. Memleketini ne kadar severse sevsin, onu hiç bir biçimde pohpohlamayacaktır. - François Fénelon
• Marx'tan hareket ettim, doğa ile insan arasındaki gerçek ve tarihî bağ ekonomidir; tarih yapmak aslında bir zanaattır. - Michel de Certeau
• On sekiz yaşını bitiren bir çocuğu, bence, tarih okutuyorum diye almak, cinayettir. - İlber Ortaylı
• O zaman şu tarih denilen şeyin hakikati nedir? Üzerinde uzlaşılan bir masal. - Napoléon Bonaparte
• Sen doğmadan önce ne olduğunu bilmemek hep çocuk kalmaktır. - Cicero
• Şairin rolü gerçekten olanları değil beklenen şeyleri, zorunluluğa ya da olasılığa uygun şekilde ortaya çıkacak şeyleri söylemektir. Aslında tarihçiyle şair arasındaki fark birinin kendisini düzyazı ötekisinin ise dizelerle ifade etmeleri değildir. Herodot tarihini dizeler haline koysaydık, yine de bu şiir değil, şiir haline sokulmuş tarih olurdu. Fark şuradan ileri geliyor: Tarihçi olanı, şiir bekleneni söylüyor. Bu nedenle de şiir tarihten daha felsefi, daha asil bir şeydir. Şiir daha çok genel olanı, tarih de özel olanı anlatır. Genel olan, şunun ya da bunun, zorunluluğa veya olasılığa uygun olarak yapacağı şu ya da bu şeydir; sonradan şahıslara isimler de verse şiirin yaptığı budur. Özel ise Alkibiades'in yaptıkları ya da başına gelenlerdir. - Aristoteles
• Tarih mutluluğun yurdu değildir, çünkü mutluluğun peryodları, tarih için boş sayfalardır. - Georg Wilhelm Friedrich Hegel
• Tarih ve tecrübenin bize öğrettiği, ulusların ve hükümetlerin tarihten hiç bir zaman hiç bir şey öğrenmedikleri, ondan hiç bir ders çıkarmadıklarıdır. - Georg Wilhelm Friedrich Hegel
• Tarih bir meslektir, bir hobi, gevezelik, anekdot ya da asparagas değildir. - Pierre Goubert
• Tarih bizim değildir, biz tarihe aidiz. - Hans-Georg Gadamer
• Tarih, büyük laf...Tarih, evcilleştiremeyeceğiniz bir hayvan türü. - Antonio Tabucchi
• Tarih, cürümlerin ve bedbahtlıkların tablosundan ibarettir. - Voltaire
• Tarih değil,hatalar tekerrür ediyor! - II. Abdülhamit
• Tarih muzafferler tarafından yazılır. Ama hatıraları yazan kurbanlardır. Carol Tavris
• Tarih hep aynıdır, yalnız hep farklı. - Arthur Schopenhauer
• Tarih, hep yönetmek ile ilgilidir ve bu açıdan görüldüğünde, Braudel de dahil, "yeni tarih", hiç tarih değildir. - Yalçın Küçük
• Tarih ihtiyatsızlar için merhametsizdir. - Mustafa Kemal Atatürk
• Tarih kitaplarında vakayinamesi boş bırakılan topluma ne mutlu. Thomas Carlyle
• Tarih,kralların,generallerin çiftliği değil,milletlerin tarlasıdır. Her millet geçmişte bu tarlaya ne ekmişse gelecekte onu biçer. - Voltaire
• Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan, yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır. - Mustafa Kemal Atatürk
• Tarih: Çoğunlukla üçkâğıtçı liderlerin ve çoğunlukla aptal askerlerin yarattığı, çoğunlukla önemsiz olayların çoğunlukla yanlış hikâyesi. - Ambrose Bierce
• Tarihe karşı görevimiz onu yeniden yazmaktır. - Oscar Wilde
• Tarihi bilmiyorsan dün doğmuşsun demektir. Dün doğmuşsan her lider sana istediği hikayeyi anlatabilir.- Howard Zinn
• Tarihimiz, geçmizimizi şekillendiren sayısız an. - Anonim
• Tarihin yazıldığı kalemden mürekkep diye akan yalnızca önyargılardır. - Mark Twain
• Tarihini değiştiremeyenler, talihini değiştiremezler. - Yalçın Küçük
• Vakayinamesi sıkıcı olan halka ne mutlu. Montesquieu
• Yeni insan, yeni tarih demektir. Ben insanın geleceğini değiştirmek için tarihini değiştiriyorum. - Yalçın Küçük